________________
પૂર્વજન્મના સિદ્ધાન્ત આગળ ઉકેલાઈ જાય છે. પૂર્વકાલમાં જેવાં કર્મો કરવામાં આવ્યાં હોય તેવાં ફળ મળ્યા વગર કેમ રહે ?
સરખી પરિસ્થિતિમાં પિષાયેલાઓમાં પણ એકની બુદ્ધિ અને સ્મરણશક્તિ તીવ્ર હોય છે, જ્યારે બીજાની મન્દ હોય છે. અએવ સાધન અને ઉદ્યમ સમાન છતાં એકને વિદ્યા કે કળા જલ્દી ચડે છે, જ્યારે બીજે એમાં પાછળ રહે છે. એનું શું કારણ હશે? પૂર્વજન્મના અનુસન્ધાન વગર “એનો ખુલાસો કેમ થઈ શકે ? સરખા અભ્યાસવાળા અને સરખી પરિસ્થિતિમાં ઉછરેલાઓમાં એકને કુદરતી વસ્તૃત્વ, કવિત્વ કે સંગીત જેવી શક્તિઓ વરે છે, ત્યારે બીજો જન્મભર તે શક્તિથી વિરહિત રહી જાય છે, અથવા પેલાના વિકાસની સરખામણીમાં ઘણે મન્દ રહી જાય છે. આનું કારણ પૂર્વજન્મના અભ્યાસસંસ્કાર જ તે? છ-સાત વર્ષના બાળક પોતાની સંગીતકળાથી જનતાને મુગ્ધ કરી શકે એ પૂર્વજન્મની સંસ્કારશક્તિના રફુરણ વગર કેમ ઘટે ? આવાં અનેક ઉદાહરણો પર વિચાર કરી શકાય. જન્મતાંની સાથે જ અશિક્ષિત બાળક સ્તનપાનમાં પ્રવૃત્ત થાય છે એ ઉપરથી પણ પૂર્વભવીય ચેતન્યની અનુવૃત્તિનું અનુમાન કરી શકાય છે.
પૂર્વજન્મ હોય તો તે યાદ કેમ ન આવે ? એમ પ્રશ્ન થાય. પણ વર્તમાન જિન્દગીમાં જ બની ગયેલી બાબતે બધી યાદ આવે છે? ના. ઘણું, વિસ્મૃતિમાં અવરાઈ જાય છે, અવરાયેલી રહે છે, તે પૂર્વજન્મની કયાં વાત કરવી ? જન્મક્રાન્તિ, શરીરક્રાન્તિ, ઈન્દ્રિયકાન્તિ–આમ આખી જિન્દગીને ધરમૂળમાં જ આખો પલટ થાય, ત્યાં પછી પૂર્વજન્મની યાદ કેવી ? છતાં કોઈ કોઈ મહાનુભાવને આજે પણ પૂર્વજન્મનાં સ્મરણ થાય છે. એના દાખલા પણ બહાર આવતા રહે છે. એ બાબતની વિગત હિન્દની પ્રતિષ્ઠિત પત્રિકામાં પ્રકટ પણ થયેલી છે. જાતિસ્મરણની એ ઘટનાઓ માણસને પુનર્જન્મ વિષે વિચાર કરતો મૂકી દે તેમ છે.
માણસનાં કૃત્યેની જવાબદારી પુનર્જન્મથી જળવાય છે. સુજન
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
