________________
'
૧૯
તે ગંભીરમાં ગંભીર પરિસ્થિતિ, એ વખતે તો કટ્ટરમાં કટ્ટર નાસ્તિક પણ ગળગળા બની જાય છે, એની નાસ્તિકતા ગળી જાય છે, અને, દુઃખના પંજામાંથી છૂટવા માટે કેને વીનવે, કાનું શરણ લેવું એની શોધમાં એની આંખો ઘૂમવા લાગે છે.
આત્મા, પરમાત્મા અને પુણ્ય પાપરૂપ કર્મનું અસ્તિત્વ સ્વીકારવામાં કેઈ હાનિ નથી, બલકે લાભ જ છે. એ નિર્વિવાદ વાત છે કે સમાજનું સ્વાશ્ય સદાચરણની ભૂમિ પર અવલંબિત છે, એટલે સામાજિક દૃષ્ટિએ પણ સદાચરણે જીવનની કેટલી આવશ્યકતા છે એ કટ્ટર નાસ્તિક પણ સમજી શકે છે અને પ્રામાણિકપણે સ્વીકારે પણ છે. ત્યારે સદાચરણને પુણ્ય અને દુરાચરણને પાપ સમજી લેવામાં કોઈને પણ વાધે હોઈ શકે તેમ નથી. અનાત્મવાદીને પણ નહિ. અને એ પ્રકારે પણ પુણ્ય–પાપની સમજુતી જીવનના ક્ષેત્રમાં પૂરતી સમજુતી થઈ પડે છે, અને એથી જીવનને હેતુ બરાબર સધાઈ રહે છે. કેમકે એ સમજુતી અનુસાર પણ માણસ સદાચરણશાલી બને અને સમાજમાં સદાચરણનું ઉચ્ચ વાતાવરણ ફેલાય એ કેટલી સારી વાત છે. અને પુનર્જન્મમાં ન માનનાર અથવા સન્દિગ્ધ માણસ પણ બેધડક કહી શકશે કે જે પુનર્જન્મ હશે તે સદાચરણને મરણોત્તર પુનર્જન્મ પણ સારો જ મળવાનો, પણ દુરાચરણનું તો મરણ પછી આવી જ બનવાનું !
હા, એ ખ્યાલમાં રાખવા યોગ્ય છે કે આત્મા અને પુનર્જન્મ વિષેનું આસ્તિય સદાચરણનિક રહેવામાં વિશેષ સહાયક થઈ શકે છે.
આમા, કર્મ (પુણ્ય–પા૫), પુનર્જન્મ, મેક્ષ અને ઈશ્વર એ પંચક એવું છે કે એકને માનતાં બાકીનાં બીજાં બધાંય એની સાથે આવી જાય છે; અર્થાત એકને સ્વીકારતાં પાંચે સ્વીકારાઈ જાય છે અને એકને સ્વીકૃત ન કરતાં પાંચે અસ્વીકૃત થઈ જાય છે. આત્માને સ્વીકાર થયો કે પુનર્જન્મને સ્વીકાર થઈ જ ગયો. અએવ પુણ્ય–પાપ પણ સાથે જ આવી ગયાં. આત્માની પૂર્ણ શુદ્ધિ એ જ મેક્ષ, એટલે મોક્ષને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
