________________
માઈકનો ઉપયોગ
પંડિત શ્રી પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખ, કલકત્તા જેને સમાજમાં હમણું પૂ. મુનિરાજનાં વ્યાખ્યાને અને માઇકનો ઉપયોગ એ પ્રશ્ન ચર્ચાના ચેતરે ચડે છે. “ કલ્યાણું” ને ગતાંક નવેંબર ૬૧ના અંકમાં અગ્રલેખમાં આજ પ્રશ્ન વિષે ભાઈશ્રી ધામીએ સમાજમાં ચાલી રહેલા વિસંવાદ તરફ અંગુલિ નિર્દેશ કરી તેને નિર્ણય લાવવા સહુને તેમાંયે પૂ. મુનિવરોને વિનમ્ર સૂચન કર્યું છે. તેમજ આવી બાબતોમાં પોતાના આચારને ચુસ્તપણે વળગી રહેવામાં જ શ્રેય છે, એ વસ્તુ જણાવેલ. તેના અનુસંધાનમાં જનસમાજમાં શ્રધ્ધય પંડિત શ્રી પ્રભુદાસભાઈનો આ લેખ અત્રે પ્રસિદ્ધ કરીએ છીએ, તેઓની આ પ્રશ્ન પરત્વેની વિચારધારાથી સહુ કોઈ પરિચિત બને ને વર્તમાનમાં જે પ્રશ્ન ચર્ચાઈ રહ્યો છે, તેમાં ઉપયોગી માર્ગદર્શન સવ કોઈ “કલ્યાણ”ના વાચકો મેળવે તેજ એક આશય આ લેખને પ્રસિદ્ધ કરવામાં અમારો રહેલો છે, માઈકનો ઉપયોગ આજે વ્યાખ્યાનમાં પૂ. મુનિરાજે કરતા થઈ જશે. કાલે પ્રતિક્રમણમાં તેને ઉપગ થશે, બાદ ટેપરેકડીગ પદ્ધતિ શરૂ થશે, છેવટે રેડીયમાં મુનિવરોનાં પ્રવચન શરૂ થશે. પરિણામે દેરાસરે કે ઉપાશ્રયે આવવા કરતાં ઘેર બેઠા કે દુકાન યા ઓફીસમાં બેઠા-બેઠા વ્યાખ્યાન શ્રવણ, પૂજાએ ભણાવાની પ્રથા આવી જશે આ કારણે યંત્રવાદનાં આકર્ષણથી પૂ. મુનિરાજે જેમ દૂર રહે તેમાં જ શોભા તથા સંયમ છે. આ પ્રશ્નને અંગે સર્વ કોઈ પૂ. ધર્મધુરંધર આચાયદો અવશ્ય વિચાર વિનિમય કરે, એક મતિયે સર્વસમ્મત નિર્ણય લાવે જેથી સમાજમાં વધતા-જતે
વિસંવાદ અટકે ! એમ અમે જરૂર ઇચ્છીએ !
જૈનશાસન જેવા વિશ્વશાસનના ધમ મુનિના આચાર સાથે સંગત નથી ગુરુઓમાંના પણ કેટલાક “જમાના” નું રહસ્ય એ વાત બાજુએ રાખીએ, તે પણ તે સમજી ન શકે, અને જમાનાને સાચો કાળ વિષયમાં વિચાર કરવા જેવું લાગે, માનીને તેને અનુસરવાની ભૂલભૂલામણીમાં પડી
માં થી ત્યારે સૌ મુનિ મહાત્માઓએ મળીને
વિચાર કરવું જોઈએ. નહિંતર જેને જેમ જાય એ અત્યંત દુઃખદ ઘટના છે.
ફાવશે તેમ સાચી છેટી દલીલે આગળ શ્રી દેવગિણિ ક્ષમાશ્રમણ મહારાજાએ કરીને મનફાવતું વર્તન કરશે. તેમને કોણ શાસ્ત્રોક્ત દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવને અનુ- પોંચશે? અને કેઈને પૂછી પણ શી રીતે સરીને કામ કર્યું છે, અને તેથી તે વિહિત શકશે? સૌની પાસે દલીલે તે હોય જ. તેની કાય છે, ને સંગત છે. જમાનાના નામે કાળને પ્રામાણિકતા કે અપ્રામાણિકતા નક્કી કેણ કરશે? અનુસરવામાં ઉન્માર્ગને પિષણ છે.
એટલે કે આજ્ઞા પ્રધાનતાને બદલે જેન- માઈકના ઉપયોગથી વધારે માનવ સાંભળી શાસન સ્વછંદતાને ખીચડે બનતું જવાનું, શકે તે દલીલ જ ગૌણ છે. માઈકના વપરાશના અને તે પછી જૈનશાસન આજ્ઞાપ્રધાન છે પ્રશ્નને સંબંધ મુનિના આચાર સાથે છે. જૈન એને શું અર્થ રહેશે? મુનિના આચાર સાથે તેને ઉપગ સંગત માઈકના ઉપગની સામે મુખ્ય વધે છે કે નહિં તે જ મુખ્યપણે વિચારવાનું છે. સંસ્કૃતિ પ્રગતિના પ્રતીક ભેદને છે, કે જે સમ્યગ
