________________
૧૦૧૮ : મત્ર પ્રભાવ
સા માટે એ નારી સાથે લગ્ન નહિ કરતા હાય ? ધ્રુ એ નારી કોઈ હલકા કુળના હશે ? અને આવું રાજસુખ, આવા મિ અને આવા વાત્સલ્ય પ્રેમથી ભરપુર માબાપ, યુવરાજપદ સુંદર પત્ની... પ્રેમમૂતિ શ્રી બહેન...આ બધુ અલભ્ય સુખ પ્રાપ્ત થયેલુ હાવા છતાં તે ખરાબ મિત્રાની સેાબતમાં શા માટે રહેતા હરી ? શા માટે ચેરી વગેરે નિધ ક્રાયમાં રસ લેતા હશે? શા માટે શરાબ જેવું દુષણ ધારણ કર્યુ હશે ? શા માટે ધૃતક્રીડામાં આન મેળવતા હશે? જે ચીજો જીવન માટે શાભારૂપ નથી, જે વસ્તુ અપયશ, અકીતિ અને વિનાશ પાથરનારી છે તે વસ્તુ શા માટે પ્રિય જણાતી હશે ?
મન જ્યારે વિચારાનાં તર ંગામાં સપડાય છે, ત્યારે કલ્પનામાં ન હોય એવા તરંગાના પણ મનને સ્પ થાય છે. વિચારોના વમળમાં અટવાયેલી ધ્રુવરાની કમલાના અંતરમાં એક નવા જ પ્રશ્ન ઉભા થયા....શું મારામાં એવુ રૂપ નથી કે હું મારા સ્વામીને બાંધી ન શકું ? શું મારામાં એવા ગુણું! પણ નથી કે જે મારા પતિને આકર્ષી શકે? ના... ના...મતે જોનારી પ્રત્યેક બહેનેા કહે છે કે તમારા જેવું રૂપ કયાંય નથી...અરે ગુણ માટે તે સહુ પ્રસંશા કરે છે. કાઈનું યે અહિત થાય એવી કલ્પના સરખીયે કદી આવી નથી...કાઇના પ્રત્યે કદી પણુ બૈરકે ઇર્ષાના કાઇ અંશ પ્રગટયા નથી... સ્વામી ૉમ' આકર્ષાતા નથી !
બિચારી કમલા !
એને કયાંથી ખબર હાય કે અપ્સરા પણ શરમાઈ જાય એવા રૂપવાળી પત્નીના સ્વામીઓ ઝહેરના કટારામાં જ તૃપ્તિ માનતા હોય છે. પુરુષને રૂપ પ્રિય નથી એને તે। જલતી આગ જેવા ઉપચાર જ પ્રિય છે! એવા ઉપચાર પરકીયા સિવાય કે વારયેાષિતા સિવાય કાણુ આપી શકે? જે નારી પવિત્ર છે, ગુણુની ખાણુ સમી છે અને આદર્શ છે. તે નારી કદી પણુ જલતી આગ બનવાનેા વિચાર સરખા યે કરતી નથી. ાંતાના સ્વામીને પ્રસન્ન કરવા ખાતર તે કદી પણ હીન ગણાતા પ્રેમચારા કરવા તૈયાર થતી નથી. એ કેવળ પાતાના સર્વસ્વનું અણુ જ
કરી જાણે છે...અને આવા ત્યાગથી શાતી નારી પ્રેમચારની માયાજાળ રચવાનું કદી પસંદ નથી કરતી. જે સહજ છે, સ્વાભાવિક છે અને હૈયાની ઊમિના પ્રતિબિંબરૂપ છે તે જ તેનાથી શક્ય હોય છે.
પરંતુ આ વાત પ્રથમ યૌવનના ભરમાં ઉભેલી અને અનુભવના અંગારાઓથી દૂર રહેલી કમલા કયાંથી સમજી શકે ?
યા
સમ
લગભગ એ ઘટિકા પછી વંકચૂલ સ્નાનાદિથી નિવૃત્ત થઇને આવી ગયા અને પત્નીને ખંડમાં બેઠેલી જોતાં જ ખેટલી ઉઠયો : * તું અહીં જ બેસી રહી છે? તુ તા જાણે છે કે ગઇકાલે મધ્યાન્હ પછી હું બહાર નીકળ્યા હતા...પહાડી અને વનભૂમિને પ્રવાસ....ભૂખ તે એટલી સતાવી રહી છે કે આંખે અંધારાં આવતાં હોય એમ લાગે છે.’
‘ભાજન તૈયાર જ છે....ચાલે ભેજનગૃહમાં...’ તું જા...તૈયારી...કર...હું ઘેાડી પળેામાં જ આવું છું', 'કહી વકચૂલ એક ણુ સામે ઉભા રહ્યો અને દાસે આળેલાં વાળા જોવા માંડયા.
કમળા બાજનની તૈયારી માટે તરત ચાલી ગઇ. ખંડમાં બેચાર ચક્કર મારીને વચૂલે શનિવારની રાતે કરવા ધારેલા સાહસ અંગેતેા કંઇક નિય કરી લીધેા. તે જાણતા હતા કે : • નગરશેઠના સવના પાછ્યા ભાગ જનશૂન્ય હોય છે.એ ભાગમાંથી અંદર જવા માટે કશી અડચણુ પડી શકે એમ નથી... હા રાજના ચોકીદાર રાતે રહે ક્રૂરતા કદાચ આ તરફ આવી ચડે! એના કાઇ ભગ નથી....એને સહેલાઇથી થાપ આપી શકાશે... અથવા...”
વિચાર આગળ વધે તે પહેલાં જ એક પ્રોઢ પરિચારિકાએ ખંડમાં દાખલ થઇને વિનયભ સ્વરે : કહ્યું: “ કૃપાવતાર, ભાજન તૈયાર છે...'
· ચાલ, હું આવુ છું....' કહી યુવરાજ વંકચૂલ ઉત્તરીય સરખું કરીને ભેાજનગૃહ તરફ જવા અગ્રસર થયા.
બેજનગૃહમાં વંકચૂલની એકની એક નાની બહેન સુંદરી પશુ ભાભી સાથે વાતા કરવા આવી ગઈ હતી.
