________________
: ૧૮૬: રાજદુલારી ઃ
મહાદેવી, મહારાજે મને આજ્ઞા કરી છે કે સંસારમાં સુખ છે જ નહિ.. કેવળ દુઃખ આપનારા આપના બંને હાથનાં કાંડા હીરકવલય સાથે કાપીને સુખેને આભાસ માત્ર છે! ભારે મહારાજને આપવા અને આપને ગાઢ વનમાં
ઉડી ગયેલો કાગળ પકડવા માટે એક સૈનિક છોડીને ચાલ્યા આવવું.” સારથીએ કહ્યું.
દયો હતો પણ તે નિરાશ થઈને પાછો આવ્યો. કલાવતી વિચારમાં પડી ગઈ. પિતાને એવો
કલાવતીએ સ્થિર ગંભીર સ્વરે કહ્યું: “સારથી, કયો અપરાધ હશે કે મહારાજે આવી આજ્ઞા કરી છે ?
મારા સ્વામીની આજ્ઞાનું પાલન કરવા તૈયાર થા.” તે સ્વસ્થ મનથી બોલી ! “મારો કંઈ અપરાધ જણાવ્યા છે ?”
સારથીએ કહ્યું: “મહાદેવી, આપને કંઈ સંદેશ
આપે છે ?” “ના...પરંતુ..” આપને આપવાને એક પત્ર આપેલો છે.”
ના.. મારા કપાયેલા કાંડાને જે કંઈ કહેવું
હશે તે મહારાજને કહેશે.” “તો મને એ પત્ર સત્વર આપ અંધકાર ગાઢ
- મહાદેવીની આવી નિર્ભયતા જોઈને સારથીનું બને તે પહેલાં વાંચી લઉ.”
- હય કમકમી ઉઠયું. સારથીએ કમરબંધમાં રાખેલ એક પત્ર કાઢીને
પણ તે ચાકર હતા. મહાદેવીના હાથમાં ધ્રુજતા હાથે મૂક્યો.
કલાવતી નદી કિનારે પહેલા એક પત્થર પર કલાવતી ખૂબ જ સ્વસ્થ અને નિર્ભય જણાતી હતી. તેણે તરત સ્વામીનો પત્ર ખે ..
પિતાના બંને હાથ મૂકીને બેલી “સારથી, એક
પળને યે વિલંબ ન કરીશ. મહારાજની આજ્ઞાના સંધ્યાના અંતિમ અજવાળા પણ વિદાયની
પાલનમાં જેટલો વિલંબ થશે તેટલું જ મને વધારે તૈયારીમાં પડ્યાં હતાં.
દુઃખ થશે.” કલાવતીને પત્રમાં લખ્યું હતું :
સારથી રાજા શંખને વફાદાર દાસ હતે... કલાવતી. નારી એ પાપ, પ્રપંચ અને છલનાની રાજા શંખની કોઈ પણ આજ્ઞાનું પાલન કરતાં તે જ પ્રતિમા છે એવું મેં સ્વપ્ન પણું માન્યું નહોતું... કદી અચકાતે નહેતે નહે. પણ આજે તેનું પરંતુ તારા રૂપ પાછળ એક કુલટા નારીનું હૃદય હૃદય ખળભળવા માંડ્યું. તેના મનમાં એમ જ થયું કે ધબકતું હશે એને પરિચય મને ઘણો મોડે થયો. મહારાજના અંતરમાં આવા કઠોર અને નિર્દય તારા દુરાચારનું ફળ તને મળવું જોઈએ... એ જ ભાવ કેમ જાગ્યો હશે ? આવી નિર્મળ, પવિત્ર અને નારીના વિશ્વાસથી છેતરાયેલો રાજા શંખ.” પ્રેમાળ પત્નીના કાંડા કાપવાની ભયંકર આજ્ઞા શા
કલાવતી ત્રણ ચાર વાર પત્ર વાંચી ગઈ, પોતે માટે કરી હશે ? મહારાજે એ કો દોષ જોયો શું કુલટા છે શું દુરાચારિણી છે! છલનામયી હશે? મહાદેવી તે સતી સાધ્વી સન્નારી છે.... છે?.. આહ !
સૂર્યમાં દોષ હાય... ચંદ્રમાં કલંક હેય... સાગરમાં એકાએક હવાને એક હિલેાળે આવ્યો અને
વિષ હાય... પણ મહાદેવીના અંતરમાં એક નાનું કલાવતીના કંપતા હાથમાં રહેલો પત્ર એ હવા સરખું એ પાપ ન હોય ! સાથે ઉડે..
મહાદેવીએ ફરીવાર કહ્યું: “સારથી, વિચાર શું કલાવતી ચમકી... માત્ર એક જ ક્ષણ.. વળતી કરે છે? મારા સ્વામીની આજ્ઞા મારું મસ્તક કાપજ ક્ષણે તેના મનમાં વિચાર આવ્યો.... ઓહ, વાની હોય અને તું માત્ર કાંડા કાપવાનું તે નથી મહારાજને કોઈ દોષ નથી. મારે જ કોઈ દુષ્ક. કહેતે ને ? ર્મનું પરિણામ છે. જ્ઞાની પુરુષોએ સત્ય કહ્યું છે કે “મહાદેવી, મને ક્ષમા કરે. આપને છોડીને જ
