Kalyan 1947 Ank 04

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 21

હરીયાણી " આ પ્રકારની હરીઆળીને વિચારપૂર્વક ઉકેલ કરવાનો હોય છે. આ કલમમાં ચાર
હરીયાળી અમે રજૂ કરી છે. તેને ઉત્તર શું હોઈ શકે એ બુદ્ધિથી વાચકે સં પ્રકર્ષ૦ વિચારશે અને ખરા ઉત્તરે હરીઆળી નીચે આપ્યા છે.
સં૦.
એક નારી બહુ પુરૂષ મલીને, નારી એક નીપાઈ કહે સખી મુજ એ કણનારી, ચતુર ચેતન સહચારીરે, પાય નવિ દીશે તેહના, મા વિના બેટી જાઈ, સદા સહાગણ મંગળ રૂપે, આદિ ન અંત અપારીરે. ૧
ચતુર નર એ કેણુ કહીને નાર. ૧ સુર અસુર દેવ-દેવી ચાહે, મન મોહે બ્રહ્મચારીરે, ચાર ચંદડી નવિ ચરણાચલી, નવિ પહેરે તે સાડી, ઉંચનીચ કુલ ભેદ ન જાણે, સેવે બહુ નર નારી રે. ૨ છેલ પુરૂષ દેખીને મોહે, એવી તે રૂપાલી. ૨ રૂપ રંગ દીસે નહિ કાંઈ, આત્મ અંતર ચારી રે, ઉત્તમ જાતિ નામ ધરાવે, મન માને તીહાં જાવે, નિર્મલ નર દેખીને મોહે, સહુ કોઈને સુખ કારીરે. ૩ કંઠે વળગી લાગે વહાલી, સાહેબને રીઝાવે. ૩ દહેરે જઈ નિત્ય દેવે જુહાર, ઉપાશ્રયે સહી આવે રે, ઉપાશ્રયે તો કદી ન આવે, દહેરે જાયે હરખી, ગામ નગરપુર ઘર ઘર ફરતી, મન માને તીહાં જાવે રે. ૪ નર નારી શું રંગે રમતી, સહુ કોઈના સાથે સરખી. ૪ યોગી જંગલ પાસે જાવે, તપસીના મન કોડે રે. એક દિવસનું યૌવન તેહને, પછી ન આવે કામ, વ્રતધર ગુણધર સુંદર સંગે, પ્રીતિ અધીકી જોડે રે. ૫ પાંચ અક્ષર સુંદર છે તેના, શેાધી લેજો નામ. ૫ નવ નવ નામ ધરાવે તેહી, પણ વીશ ભેદ વિચારે રે. ઉદયરત્ન વાચક એમ જપે. સુણજે નર ને નારી. બાર અને ચઉબહુજન બોલે, પંચવલી સુખકારી રે.' એ હરિયાળીને અર્થ કરે, તે સજનની બલિહારી. તીન અક્ષર સુંદર છે તેહના, એક લઘુ દોષ ભારી રે,
તિમરારિતસ અર્થ અનુપમ, બુદ્ધજન કરજે વિચારી રે. ઉત્તર કુલની માળા
ઉત્તર ભાવના
સુગુણ નર એ કાણુ પુરૂષ કહાયે, દેખનસે મુખ પાયો. એ કણ સુંદર પક્ષીણી, ન ચાંચ આવે તેને રે,
સુગુણ નર એ કેણ૦ ૧ પાંખ વિનાની ઉડતી, પંચ વર્ણ નહિ જેને રે. ૧ નિમલ તન બહુ નારી મલીને, પુરૂષ હી એક બનાયો, સરોવરમાં જલમાં નીપજે, પણ પાણી નહિ પીવે રે, માત પિતા બીન બેટો જા, સકળ જંતુ સુખ દા. ૨ ચણ લેવાને કારણે, પરમંદિર નિત્ય જાવે રે. ૨ હરત પાય નહિ દેખા ઉનકા, શિર પર કેશ ન આવે, કુલ કુલાદિક ગુણધરા, વૃક્ષે જઈને બેસે રે, ખા ન પીવે ન નિદ્રા લે, તો પણ પુષ્ટ દેખાવે. ૩ પણ કલ આદિ ન આહ રે, પંજરમાં નવિ પેસે રે. ૩ ધોતી કબજે કટ ન પહેરે, ખભે પીછેડી ન દીસે, તેડાવતાં નહિ આવે રે, ઉડાવતા નહિ ઉડે રે, મસ્તકે મુકટ નહિ હૈયે હાર, તોડી રૂ૫ વિશે. ૪ તરૂણ વૃદ્ધ બાલક ગણી, રમતી સહુની જોડે રે. ૪ નયન રહિત નિત્ય યતના કરતે, જીવ દયા ગુણ પાલે, સ્વર્ગ મૃત્યુ પાતાલ એ, તીન ભુવનમાં વાસો રે, નર નારી શું રંગે રમત, દુર્ગતિ દોષને ટાળે. ૫ મેગી નરવર વ્રતધરા, દેવ દાનવ જસ દાસ રે. ૫ દેવ ગુરૂ ચરણે નિત્ય નમતો, સુમતિ કે મન ભાયે, અહોનિશ પર ઘર હીંડતી, મરજાદા નહિ સારી રે, કમતિ સદારા કે નહિ યારો, યોગી કે પાસ રહાયો. ૬ પતિવ્રતા વ્રત પાળતી, નિજ સ્વામી સુખકારી રે, ૬ મન ચાહે ઉનકે સંગ રહે તો, મન બીજે માન ન પાવે, સુર અસર નર નારીને, સેવતાં સુખ આપે રે, હરખે વારે જે કાઈ પ્રાણી, તે સદગતિ ઝટ જા. ૭ મહાજન સાથે મેળવે, અંતર ડુંગર કાપે. રે. ૭, દય અક્ષર સુંદર ગુરૂ જેહના, અંતર આત્મ ધરજે, અઢી અક્ષર લઘુ તેહના, નામ સદા હિત કારી રે અદુ સજ્જન જન ખારા, અર્થ અહી આદરજે.૮ તિમિરારિ જે અર્થ કરે, તેની બુદ્ધિની બલિહારી રે. ૮ ઉત્તરઓઘ
ઉત્તર; ચક્ષ