________________
: ૧૩૦:
સાહેબની નજર કાંડા ઘડિયાળ ઉપર વારંવાર “ પણ સાહેબ ! પાંચ મિનિટમાં છ માઈલ. ચાંટતી હતી.
કાપવા, એટલે કેટલા માઈલની “સ્પીડ થઈ? પણ સાહેબના છેલ્લા પ્રશ્નનો જવાબ આપવાની મહેતાએ હિંમતથી કહ્યું. હામ કાણુ ભીડી શકે ? કારણ કે, એ જગ્યા આપ- સાહેબે ગણતરી કરવા પ્રયત્ન કર્યો, પણ તે નાર એ પોતે જ હોય છે; અને આરામ ખુરશીમાં નિશાળના વિદ્યાર્થી જેવા નહતા; તેમણે ડાઈવર સામે, આરૂઢ થયેલા વગે કોઈ દિવસ જાતે આવું કામ નજર નેંધી કહ્યું, “ ન જાણતા હો, તો પૂછો આ. ર્યું હોતું નથી; અને વરષને વચલે દિવસે કયું ડાઈવરને. ', હોય તે તે ભૂલી જાય છે.
મહેતાની નજર ડાઈવરની શાંત મુખમુદ્રા પર. ' જ પાંચ મિનિટમાં પહોંચી ગયો હોત, ” એ પડી. એના મોં ઉપર ગભરાટ, ફડકે કે ફિકરની
ખ્યાબા ભ્રમ ટાળવા ખાતર, ગતિ અને સમયના છાયા સરખી પણ નહતી; એ તો બે પગ પહોળ. પરસ્પર સંબંધની ચેખવટ કરવી મહેતાને ઉચિત ' રાખી ખીસ્સામાં હાથ નાખી મહેરબાન ઉભેલા હતા; લાગી.
તેણે કહ્યું. સાહેબ, અહીંથી સિંહપૂર ઓછામાં ઓછું ઈ મને શી ખબર પડે ? હું કંઈ ભણેલો છું ?. છ માઈલ થાય; એટલે ઓછામાં ઓછી બાર-ચૌદ ભણેલા તમે, હું તો હાંકી જાણું.” મિનિટ તે જતાં લાગે જ.”
' એના જવાબમાં જેટલી લઘુતા હતી એટલી “ શું તમે માસ્તર થયા છો ? કઈ દિવસ સુચકતા હતી; એમાં ફરજનું સિપાઈ જેવું ગાડીઓના “ટાઈમીંઝ કે “રન, ની ગણતરી કર- (Soldierly ) ભાન હતું; ને જવાબદારીના જોખવાની તસ્દી લીધી છે ? આ ડ્રાઈવર કહે છે કે, પાંચ મનો ઉલાળીયો હતો. મિનિટમાં પહોંચાડી દઉં ! ”
જુઓ, સાહેબ, એને “સ્પીડની મુદ્દલ ખબર સાહેબ, પણ કેઈ પણ હિસાબે પાંચ
નથી. હાંકતા આવડે છે; પણ એના જોખમની મિનિટમાં ત્યાં પહોંચાય જ નહિ.”
જવાબદારી પણ એને નથી. આપની સ્પેશ્યલને કલા“અરે ! પણ એની ડ્રાઈવરને વધુ ખબર પડે કે કના ૭૨ માઈલની ઝડપે હાંકવાનું જોખમ ઉઠાવવા તમને ડાઈવર કહે છે કે, માસ્તર રજા આપે, તે પાંચ એ તૈયાર થએલે છે, પરંતુ આપણી “મીટર ગેજ મિનિટમાં પોગાડું.” સાહેબે બાજુમાં ઉભેલા ડ્રાઈ ઉપર બહુ બહુ તે ચાલીસ માઈલની ગતિ બસ, વરની સદ્ધર સાક્ષી આપતાં વિજયનું અટ્ટહાસ્ય ગણાય: મારાથી એવી ખાટી પરવાનગી શી રીતે છોડયું; એ હાસ્યમાં ભયંકરતાના તણખા હતા. ડાઈ અપાય ? મને મળેલા તારમાં સ્પેસ્યલ સામાન્ય વરના હકાર સૂચક શબ્દ, સાહેબ સલૂનમાં અરધા ગાડીની ઝડપે દોડે છે એમ બતાવ્યું છે, અને એ ઉભા થઈ ગયા, અને હાથમાનું છાપું પછાડી ગર્જી પ્રમાણે યોગ્ય કરવાનો હુકમ છે. એ પ્રમાણે હું ઉડ્યા, બસ, બસ. તમે જાણી જોઈને જ મને ખાટી વ છું. પણ આપની સ્પેશ્યલ ગોઠવેલા સમય કરતાં કરવા માગે છે; જોઈ લઈશ. ”
દસ મિનિટ બાફેર ટાઈમ' (વહેલી) આવી છે. વાત વધી ગઈ! સાહેબને લક્ષ્યવેધ પેટ ઉપર આ વોટરિંગ સ્ટેશન છે, એટલે રોકત કામમાં કમ પણ કેમ ન આવે ? એને પેટ ઉપર તરાપ આવે ૫-૭ મિનિટ થાય જ. આ બધી પરિસ્થિતિ અને છે ત્યારે સૌ કોઈ મરણિયા થઈ કેડ કસે છે; મોતની સમયની ગણતરી કરી-કારવીને મેં કૌશીંગ અહીં સામે પણ બચાવ થઈ શકે એટલે માનવી તે કરે છે. રાખ્યું છે. આમાં રજ માત્ર દોષ હોય છે. શિક્ષા પરંતુ અમલદારની સામે આપ બચાવ કરવા હિંમત કરવી આપને હસ્તક છે. પરંતુ સાહેબ, એજીના કરવી એ વીમો ખેડવા જેવું નથી ?
સાથે એકલું સલુન, અને એમાંય આપ જેવા અમ
