Book Title: Jivvicharadi Prakaran Sangraha
Author(s): Jinduttasuri Gyanbhandar
Publisher: Jinduttasuri Gyanbhandar

View full book text
Previous | Next

Page 289
________________ एकार्थावलंबिपर्यायशब्देषु निरुक्तिभेदेन भिन्नमर्थं समभिरोहन् समभिरूढः । यथा इंदनादिंद्रः, शकनाच्छकः, पुरदारणात् पुरंदरः इत्यादिषु। पर्यायध्वनिनामाभिधेयनानात्वमेव कक्षीकुर्वाणस्तदाभासः; यथा इंद्रः शक्रः पुरंदर इत्यादि भिन्नाभिधेये. अर्थ-हवे समभिरूढनय कहे छे जे एक पदार्थने अविलंबी जेटला सरिखा नाम तेटला पर्याय नाम थया ते पर्याय नाम जेटला होय तेटला निरुक्ति व्युत्पत्ति भिन्न होय ते अर्थनो पण भेद होय ते अर्थने सं० के० सम्यक प्रकारे आ-13 रोहतो एटले एटला सर्व अर्थ संयुक्त जे होय ते समभिरूढनय कहिये जेम इदि धातु परमैश्वर्यने अर्थे छे ते परम ऐश्वनायवंतने इंद्र कहिये, तथा शकन कहेतां नवि नवि शक्तियुक्तने शक कहिये, पुर के० दैत्यने दरे के० विदारे ते पुरंदर, |अने शचि जे इंद्राणी तेनो पति स्वामी ते शचिपति कहियें. एटला सर्व धर्म ते इंद्रमा छे ते माटे जे देवलोकनो धणी छे तेने इंद्र एवे नामें बोलावे छे बीजा नामादिक इंद्रने ए नामे न बोलावे जेटला पर्याय नाम छे तेना जे अर्थ | थाय ते सर्वने भिन्न भिन्न अर्थ कहे छे पण एकार्थ न जाणे ते समभिरूढाभास कहिये एटलें समभिरूढनय कह्यो. एवं भिन्नशब्दवाच्यत्वाच्छब्दानांवप्रवृत्तिनिमित्तभूतक्रियाविशिष्टमर्थं वाच्यत्वेनाभ्युपगच्छन्नेवंभूतः । यथा इंदनमनुभवन्निद्रः, शकनाच्छकः, शब्दवाच्यतया प्रत्यक्षस्तदाभासः । तथा विशि

Loading...

Page Navigation
1 ... 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306