________________ 14 ] સંજયદષ્ટિમાં તે નાનું સરખું અગ્નિનું કણીયું જેમાં લાખે અને ક્રોડે ન રૂ અને ઘાસને બાળીને રાખ કરીને જે મહાઅનર્થો સજે, તેની જેમ આ નળ પણ ખતરનાક મહાઅનર્થો અને મહાપાપની પરંપરાના સર્જનહાર રૂપે પુરવાર થઈ ચૂકેલું છે. I !' નળના મહાપાપે કૂવાઓ, વાવડીએ પુરાયાં, તળાવ આદિ જળાશયે પુરાયાં, અણગળ પાણી વપરાય નહિ એવી અટળ માન્યતા હતી તેનું સર્વથા પ્રાયઃ દદન-પટ્ટન અને વિસર્જન થયું. ક્યાંક ક્યાંક પાણી ગળાતું હોય તો પણ જીવ રક્ષાથે “સંખારે”ને વિધિ તે મૃતપ્રાયઃ જે બન્યું છે. મહદંશે આજની યુવાપેઢી “સંખારા” શબ્દથી અજાણ છે. “સંખારા” શબ્દને અર્થ જાણવા માટે યુવાપેઢીએ પચાસ-સાઠ દિવાળી વિતાવી ચૂકેલ એવા અનુભવીને પૂછવું પડે, અથવા શબ્દકેષનાં પાનાં ઉથલાવવાં પડે. નળ ન હતા તે કાળે ખારા પાણીને સંખારે મીડા પાણીમાં નાખતા ન હતા, અને મીઠા પાણીને સંખારે ખારા પાણીમાં નાખતા ન હતા. નળના અક્ષમ્ય મહાપાપે ખારા-મીઠા પાણીના સંખારાને વિવેક સદંતર ભુલાયે.
