________________
મહાત્મા ગાંધીજીને
હડકવા તે રાંક કુતરાનેા તેને મારા, કાપો, મરવા ઘા, મારી નાંખા અલ્પ પાપ છે, નહિ મારા તે મહા પાપ છે, તે પછી ઉપરના બધાનું શું છે ? તે પણ નિશ્રામાં લેશે.
વૈદક શાસ્ત્ર વાંચી લેવાથી જણાશે કે જીવતાં, હરતાં, ફરતાં, કુતરાંઓ આપણું પ્રત્યક્ષ કે પરાક્ષ. પણે શું કાર્ય કરી રહ્યાં છે. તેની વિષ્ટા, તેની લાળ તેનું પેશાબ શું કામનું છે ? તેની નિમકહલાલી જગ ઝાહેર છે. હજારા દાખલા છે. તે શ્વાસમાં પણુ આપણી કેટલીએ ખરાબ ચીજો લઇ લે છે, તે આપણું એઠું, વિષ્ટા વગેરે ખાઇ જાય છે. આપણાં બાળકનાં નિર્દોષ રમકડાં છે, વગર પૈસાના સિપાઇ છે વગેરે ગુણા સામે તે જોવું જોઇએ.
રખડતાં કુતરાં એ શબ્દ હિંદને માટે છે જ નહિ. દરેક શેરીમાં, મહેાલામાં, ગામમાં, જે જે કુતરાં છે તે રખડતાં છે એમ કહેવાના કાળ અંગ્રેજો આવ્યા પછીજ આવ્યા છે. બાકી આખા હિંદમાં
શરીમાં જે જે પ્રાણીઓ છે, તે તે શેરીમાં રહેતાં મનુષ્યાના પ્રાણથી પણુ વ્હાલાં પ્રાણીએ છે. ખે કુતરાં વઢશે તેા રસ્તે જતા કાઈ પણ હિંદુ મુસલમાન છેડાવશે, કુતરાની ચાનકીએ કઈ રખડતાં માટે નહિજ હિંદ દેશમાં રખડતાં શબ્દ અંગ્રેજ લેાકેાની અતિશય સ્વા પરાયણતા બતાવે છે. શેરીના લેાકા કુતરીની સુવાવડ જે રીતે કરે છે, નમાયાં ગલુડીની જે સેવા કરે છે, ઉંદરડી વીઆણી હોય તે તેનાં બચ્ચાં પણ કેવી રીતે સાચવી મેાટાં થવા દે છે, વગેરે વગેરે વાત આપથી કયાં અજાણી છે ?
માટે રખડતાં શબ્દ આપના આય મસ્તકમાં શી રીતે ઉદ્ભવ્યા તે મારાથી સમજી શકાતું નથી. રખેને વિદેશી વાતાવરણમાં ધણીવાર કરી આવતાં, આપ મહાત્મા તા થયા પણુ, કેટલીક ના મગજમાં અનેક વરસાથી પેસી ગયેલી તે ઉ ંળી આવી જણાય છે.
કષ્ટ કઈ ચાનિમાંથી મરણ પામેલેા જીવ કુતરા રૂપે અવતરે અને કુતરૂં મરીને સારામાં સારી તે ભુંડામાં ભુ’ડી કઈ યાનિ પામે તે જે કાઈ મહાત્મા પાસેથી આપ જાણશે ત્યારે તે આપને એમ થશે
૩૧
કે કુતરૂં પણ મનુષ્યથી ચડી જાય છે. જીવ કયાંથી આવ્યા, ક્યાં રહ્યા છે જીવ, અને આયુષ્ય પૂ થયે યાં જીવ જશે તે સંબંધમાં ભિન્નતા જોવાની નથી. જીવ એનેા એ છે, કાળ અનંત છે, આયુષ્ય અનંત છે, ભવ આશ્રયે આપણુને ભિન્નતા લાગે છે માટે આ પૂર્વ જન્મ, સ્થિર જન્મ અને પુનજન્મના હિસાખા પણુ લક્ષમાં લેશે.
કૃપાળુ મહાત્મા! મારૂં લખાણ મારા અનુભવનું છે, કંઇક ગુરુ પરંપરાનું છે તેા આપની બુદ્ધિ, શક્તિ, ત્યાગ, શાંતિ આગળ હું સાગરે બિંદુ સમાન નથી તે પણ કૃપા કરી સારગ્રાહી થશેા. દોષ જણાય તે ઋણી દૂર કરશે। સર્વ ગુણ ગ્રહણ કરશેા તેમજ કોષ્ટક આપ મેળવા ને વિચાર ફેરવા તા તા મારાં અહેાભાગ્ય સમજું. ન ફેરવેશ અને વાંચા તાએ હું તે। મને કૃતાર્થ માનું.
ટુંકામાં કુતરાં કે એવાં પ્રાણીની ઉપર આપની દયા છે જ. કીડી પર પણ છે પણ હડકાયું કુતરૂં,
રખડતું
કુતરૂં એ એ વિષે આપે જે સિદ્ધાંત પ્રતિપાદન કર્યો છે તેથી મારા મનને લાગી આવતાં મારામાં હતું તે મેં ઝાહેર કર્યું છે.
એક એ વાત રહી જાય છે, તે એ કે
કુતરૂં રખડતું છે એમજ માત્ર નથી. પ્રાણી માત્ર રખડતાં છે, મનુષ્યમાં પણ રખડતાં છે. એવાં રખડતાં હિંદમાં ૫ કરોડ પણુ થઇ જાય તે તેને માટે શું? જે અપ્રમાણિકપણે, ભ્રષ્ટ આચારથી તમાં રહે છે તે પણ રખડતાં જ છે માટે તેના પણ વિચાર કરશે.
જગન્
કુતરાને માટે કાઇ કાર્ટ નથી, વકીલ નથી, પિનલકાડ નથી, પણ જો હેાત તા હું ધારું છું કે તે જરૂર માણસને હઠાવી પેાતાનેા કેસ જીતત, કારણુ કે માણુસ કરતાં તે ધણા સંકાચથી જગતમાં રહી, ખીજાતે થાડામાં થેડું નડી મરણુ શરણુ થાય છે. આ વાતમાં ધણું રહસ્ય છે અને ઘણું સમજવાનું પશુ છે. માણસે પેાતાનાજ સુખને વાસ્તે ( ખરા મહાત્માઓએ નહિ પણ માણસે-તેમાં જે રાજદારી માસાએ ખાસ કરીને ) કાયદા બનાવ્યા અને તેમાં પેાતાનાજ માત્ર વિચાર કર્યાં પણ પાસેજ રહેલાં
