Jain_Satyaprakash 1953 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 16

૨૦૬]
શ્રી. જૈન સત્ય પ્રકાશ [વર્ષ : ૧૮ સ્વતીદેવીને અંગે એકેક બ્લેક છે. લે. ૧૧ માં “ગુજરાત' માટે “ગૂર્જરત્રા' શબ્દ વપરાયે છે. . ૧૧-૩૯માં પ્રહૂલાદનપુર ' યાને પાલનપુરનું વર્ણન છે. એમાં એ નગરના ગોળાકાર કિલ્લાને અને એની ધર્મશાળાઓ અને લેખશાળા ( નિશાળ)નો ઉલ્લેખ છે. લે. ૪૦-૪૯માં એ નગરના શેઠ સજજનનું વર્ણન છે. લે. ૫૦–૬૨ એ શેઠની પત્ની આહણદેવીને અંગેના છે. એ પછી . પર-૧૪માં કહ્યું છે કે એ સ્ત્રી તે સીતા, દમયંતી, સુલસા, રમા, મનોરમા, મદનરેખા, ભદ્રા, સુભદ્રા, અંજના, કુન્તી, મૃગાવતી કે પેષ્ઠ તે નથી એવા વિકલ્પ વિબુધોને વિષે ઉત્પન્ન કરતી હતી. - બીજા સર્ગની શરૂઆતમાં કહ્યું છે કે આહણદેવી રાત્રે સ્વપ્નમાં ચન્દ્ર જુએ છે, અને સવાર પડતાં એ પિતાના પતિને એ વાત કરે છે ત્યારે તે કહે છે કે તને ચંદ્ર સમાન પુત્ર થશે. કાલાંતરે એ દેવી પુત્રને જન્મ આપે છે.
બારમે દિવસે સજન શેઠ સગાંવહાલાને જમવા તેડ છે. એનું વર્ણન કરતાં કવિ કહે છે કે સૌથી પ્રથમ તે સેના રૂપ અને કાંસાનાં પાત્રો ગોઠવાય છે. પછી દરાખ,
અખરોટ, સાકર અને ચારોળી પિરસાય છે. ત્યાર બાદ લાડુ, ચકચકત ગેળ અને ખા પિરસાય છે. એ પછી વડા, ઘેબર, લાપસી, કપૂરી શાળને કુર, મગની છડેલી દાળ, ઘી, ૪જીવંતી નામને મનહર પાક અને જાતજાતનાં શાક પિરસાય છે. સજજન પંખો નાંખે છે. પછીથી એ કપૂરથી ભરેલે, અને પધેલના કળેલથી સુંદર એ ઉત્તમ શાળનો કર બે પિરસે છે. જમણુ પૂર્ણ થતાં પાનની બીડી આપી સગાંવહાલાંને એ સજજન ઊંચે આસને બેસાડે છે અને પિતાના પુત્રનું નામ “સોમ’ પાડે છે. - સેમ પાંચ વર્ષને થતાં એનું નિશાળમરણું કરાય છે. એને અંગેના વરઠામાં નર્તન કીઓ નૃત્ય કરે છે. ઉપાધ્યાય એકારપૂર્વક માતૃકા સામને શિખવે છે. જોતજોતામાં તે એ સેમ કલા૫ક વ્યાકરણ, નામમાલા, ધાતુપાડ, લિંગાનુશાસન અને છંદશાસ્ત્રને અભ્યાસ કરે છે એ વાતને ઉલ્લેખ કરી આ સર્ગની સમાપ્તિ કરાઈ છે. .. ત્રીજો સર્ગ ગુરુ પરંપરાના વર્ણનરૂપ છે એની શરૂઆત મહાવીરસ્વામીથી કરાઈ છે. એમના શિષ્ય પ્રથમ ગણધર ગૌતમસ્વામીને ઉદ્દેશીને અને પાંચમા ગણધર સુધર્મ સ્વામીને
૧ મૂળમાં “અખોડ” શબ્દ છે, પણ અટ” જોઈએ.
૨ મૂળમાં સુરત ફાણિતા શબ્દ છે. ગુજરાતી ભાષાંતરમાં આને અર્થ “સૂતરફેણી” કરાયા છે તે ભૂલ છે.
૩ મૂળમાં “લપનથી” શબ્દ છે. ૪ આ પાક શેને બને છે તે જાણવું બાકી રહે છે. 'પીકપડા વડે છણેલું મથેલું દહીં.
૬ આ દહીંના પાંચ નીવિયાતામાંનું એક છે. જુએ પચ્ચકખાણુભાસ ( ગા. ૩૩) ..૭ આ પ્રથા વિચિત્ર જણાય છે. આગળ ઉપર દીક્ષાના વાડામાં પણ વારાંગનાઓના નૃત્યની વાત આવે છે.
૮ બારાખડી. કે મૂળમાં છે. ૬૪માં આમ છે. ખરી રીતે ક્લાપક' જોઈએ. એને કાતંત્ર તેમજ “કૌમાર’
૧૦ ભાષાંતરમાં અષ્ટસિધ' એવું કાશનું નામ અપાયું છે તે બ્રાન્ડ છે.