________________
મૂકેલા-છોડેલા પરમાણુઓ મંગળના ઘાતક હોય છે. તેની સાથે નવકારના ધ્વનિતરંગોનું અનુસંધાન થતાં વિનીત આરાધક ઉપર મંગલની વર્ષા થાય છે. મંગલ એટલે આત્માનું મંગલ. આમ મંગલની વર્ષો કરતો નવકાર મહામંત્ર બની રહે છે.
આપણે ખૂબ ધ્યાન રાખવા જેવી અને સમજવા જેવી વાત છે કે નવકાર પરમાત્મપ્રાપ્તિનો મંત્ર છે. તેની પાસે ભૌતિક સમૃદ્ધિની કે સફળતાની આશા રાખવી તે બરોબર નથી. ઘણીવાર એવું બને કે નવકારની આરાધનાથી પાપકર્મ આઘાપાછાં થઈને સંસારમાં અનુકૂળતા મળી જાય તો તે આનુષંગિક લાભ ગણાય. પણ તે કંઈ તેનો આશય નથી. ઘણીવાર એમ લાગે છે કે નવકાર સાથે ભૌતિક ચમત્કારોની વાતો જોડીને આપણે આ મહામંત્રનું અવમૂલ્યન કરી નાખ્યું છે. લોકો ચમત્કારોની આશાથી નવકાર તરફ વળે પણ જો ચમત્કાર ન થાય તો પછી તેનાથી વિમુખ થઈ જાય. જેની આપણને ખાતરી ન હોય કે જે બાબત હાલના વૈજ્ઞાનિક યુગમાં ઘટાવી શકાય તેમ ન હોય તેને આગળ કરવાથી આપણો સાચો કેસ પણ ખોટો ઠરે. પરમાત્મદશાની પ્રાપ્તિ એ જ મોટામાં મોટો ચમત્કાર છે. નવકારને તેના યોગ્ય પરિપ્રેક્ષ્યમાં સમજીને આગળ કરવાથી લોકમાનસમાં તે વધારે સારી રીતે આરૂઢ થશે. : હવે આપણે નવકાર મંત્રનાં પદોની સંરચના ઉપર થોડોક વિચાર કરીએ. તેનાં પ્રથમ બે પદો પરમાત્મશકિતનાં વાચક છે. જ્યારે બાકીનાં ત્રણ આત્મશકિતનાં ઘોતક છે. અરિહંત અને સિદ્ધ એ બંને પરમાત્મશકિત છે અને આ બંને પદો આપણા માટે સૂક્ષ્મ છે. એમાંય અરિહંતનું શિખર તો દૂરથી દેખાય એટલે તેનાં દર્શન થઈ શકે. ત્યાં પહોંચવાનો વિચાર થઈ શકે અને તેને નજરમાં રાખી, તેમના સુધી પહોંચતા માર્ગ ઉપર ચાલી પણ શકાય. સિદ્ધનું શિખર તો તેનાથી આગળનું છે. જે આપણી દષ્ટિને ગોચર નથી પણ સિદ્ધની કલ્પના કરવા માટે પણ જો કોઈ સહાય કરી શકે તેમ હોય તો તે અરિહંત જ છે. તેથી નવકારની યાત્રા અરિહંતથી શરૂ થાય છે. અરિહંત અને સિદ્ધ પરમાત્મશકિતનાં બંને શિખરો આમ તો સાથે જ ઊભાં છે. પણ આપણે જેને જોઈ શકીએ છીએ તેને પ્રથમ નમસ્કાર. જેનો પરિચય તાજો હોય, સ્મૃતિ નજીકની જ જૈન ધર્મનું હાર્દ
૧૧૫
