________________
ધર્માં વિચાર
૧૯૧ તેને યાદ કરી, જે પરમ દયાળુ ‘મદાવીને' તે કરેલા અપકારને ભૂસા પોતાના સગ્ર અનુયાયીને ખેડુત જેવાની પાસે ધકેલી શકે છે. અને ગમે તેવી રીતે તેને ધર્મ બીજ પ્રાપ્ત થાય એવું કાંઇ કરીદે છે. તેમની સહૃદયતા સાથેની દયા સામાન્ય બુદ્ધિશાળીઓને અગમ્ય છે. આ દેશના રહેવાસીઓના ઘણુંા ખરા વગ કૃતઘ્ની અની આવા મહાપુરૂષોને વિસરી ગયા તેથી જ આ આદેશ સતત પરાધીનતા ભાગવતા થયા છે. એ 'મદ્માવત્તે'ના ઉપદેશેલે ધર્મ, યાભાવ, દૂર મૂકવાથી જ અહીં સ્વા પરાયણતાને લીધે વેરઝેર વસ્યાં, ને એ વેરઝેરના દાવાનલ સાચભારતને કર્તવ્યહીન અનાવી સ્વાર્થ દુગ્ધ કરી મુક્યા. કુમારપાળ મહારાજા જેવાએથી આપર વિશાળ પાયા પર અમ્રુતનાં છાંટણાં છંટાયાં, પણ સમયે તેને સુકવી નાંખ્યાં. દિઠ્ઠીના દરખારમાંથી સૂરીશ્વરે સમ્રાટની મારફત અમારીના સંદેશા આ હતભાગ્ય દેશમાં પસરાજ્યે, પણ તે કાળના પ્રવાહમાં વ્હી આછે! થઇ ગયા. ગુજરાત મારવાડ અને માળવામાં યાની અસર ચાટ રહેવા પામી છે, પણ તેના મહીમા સમજનારા ઘણા ઓછા જ છે. દયાના ઊંડા અભ્યાસીએ તા મદારીન્તે'ના અનુયાયીઓ તરીકે ઓળખાવનારાઓમાં ગુ ઘણા ઓછા દેખાય છે. ત્યાં પણ રાગી, પરવશ અને પશુઓનાં જીવનની કિમ્મત ન સમજે અને તેમને મારવામાં નિર્દયતા ન ગણે એવા અગારાના પુત્ર જાગે તેા પછી દયાના સ્વરૂપને નહિં સમજનારા એવા જીવાજીવાદિ પદાથાના અજ્ઞજનાને તાકહેવું જ શું?
પૂજના, પ્રમાજનાથી ક્રુથુએની રક્ષા કરવામાં હૃદયને રસથી જોડનારી ધાર્મિક મ્હેના ! તમારામાંથી ઘણી અજ્ઞ હાવા છતાં તમે, તમને મળેલા સુંદર કુલપરપરાના વારસાથી અને સામિ તથા સદ્ગુરૂણીઓના સમાગમથી ઘણી જ કામળ અને દયાની લાગણીવાળી બનેલી હેાય છે. કવચિત દેઢડાહ્યા અને તમને અભણ કહેનારા સ્વચ્છંદી પતિઓને તથા સમધી જનાને તમે અનંતા જીવેાના શરીરવાળા અટાટા આદિ ખાતાં રોકવા પ્રયત્ન કરતી જણા છે, એટલું જ નિહ પણ ઘણી વખત મીઠાશથી, પ્રેમથી તેમને રોકી શકે છે. સ'સથી કે અનાય શિક્ષણથી નષ્ટ થયેલા પતિ ઇંડાંના ઉપયેગકરાવવા કે કવચિત્ માંસાદિ રંધાવવા પ્રયત્ન કરે, પણ તેથી તમારૂં હૃદય દયાથી ઉભરાઇ જાય અને અણુગમાથી તમને સહન કરવું પડે તે સહન કરવા તૈયાર થા, અને વળી પાંતિવૃત્ય ન સૂકા, એવું ધૈર્ય તા પ્રેમના સંબંધને સાધતાં તમે જ કુલવંતીએ ખતાવી શકેા. ઉદ્ધૃત મની પતિ તમને બટાટા, ખવરાવવા પ્રયત્ન કરે, તમે ન ખાઓ અને હજારા પ્રયત્ને તેને સતાષી એ કરેલા સાદર અનાદરના બલા વાળી આપે, એવી તમારી દયાની લાગણી છીણે’ના સમર્થ સત્યભર્યાં અંધારણની આજે પણ હજારા અવાજે જય મેલાવી રહી છે. સમાજે તમને દયા વિષે સમજવા ઘણાં જ આછાં સાધન આપ્યાં છે, પુરૂષાએ
