Jain Dharm Prakash 1965 Pustak 081 Ank 12

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 5

અંક ૧૨]
દેવા ચમકી ગયા ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે તેષાએ મેગેટી સુધાષા ઘંટા વાગવાનું કારણ જાણવા ઇન્ગ્યું. તે વખતે હરણુગમેષી દેવે ખૂબ જોરથી જણાવ્યું કે ‘દક્ષિણ ભરતદેશમાં ચાવીશમા તીર્થંકરના જન્મ થયા છે અને તે માટે કેંદ્ર ક્ષત્રિયકુંડે જઇ રહ્યા છે. જેમને (જે દેવને) આવવાની ઈચ્છા થાય તેમણે સીધા મેરુ પર્યંત પર આવવું.' આવે। આકર્ષક સુંદર બનાવ જાણી કેટલાક દેવા રાજી થયા અને પેાતાના વૈમાને જે ઘોડા, હાથીના આકારના હતા તેને સજ્જ કરવા મંડી ગયા અને જિન જન્માભિષેક જરૂર જોવા જેવા થશે એમ પેાતાની જાતને સમજાવવા લાગ્યા,
શ્રી વમાન–મહાવીર
દેવા ઉપયાગ મૂકેતા અવધિજ્ઞાનથી આખા બનાવ જોઇ જાણી શકે, પણુ દેવે તે લહેરી હોય છે અને આવે! ઉપયોગ મૂકતા જ નથી.
દેવાના બે વિભાગ હોય છે: કેટલાક દેવાસમતિદ્રષ્ટી હોય છે અને કેટલાક દેવા મિથ્યાદ્રષ્ટી હોય છે. જે સમ્યદ્રષ્ટી દેવા હાય છે તેને ા જ આનદ થયા અને મેરૂ પર્યંત તરફ ચાલ્યા, જ્યારે કાઇ મિથ્યાદ્રષ્ટી દેવા તા પેાતાની દેવાંગના અને મિત્રના પ્રેર્યા મેરૂ પર્વત તરફ જવા લાગ્યા. દેવતાએને કૌતુક બહુ ગમે છે, તે તે રસ્તે જતાં પશુ પોતાના અનેક આકારનાં વૈમાનાને લઇને ખીજા દેવાની મશ્કરી કરે છે. પેાતાના ગાય કે ભેંસના આકારના ત્રૈમાનને અંગે બીજા સિદ્ધ આકારના વૈમાન અંગે કહે કે ' એ દેવ ! તારા સિ’હને દૂર કર, કારણ કે તે મારી ગાયને મારી નાખશે, ' આવા આવા અનેક ચાળા કરતાં કૌતુકથી મેરૂ પર્યંત પર આ જલસા જેવા ગયા, કેટલાક દેવા તેા પ્રભુની ભક્તિ કરવાની પેાતાને તક મળશે એવા શુદ્ધ ભાવથી મેરૂ પતે ગયા અને કેટલાક દેવા અન્યની પ્રેરણાથી રમત જોવા ગયા.
આ તરફ્ સૌધર્મેન્દ્ર પણ તૈયાર થઈ ગયા. તેણે તા પ્રથમ ભગવ ંતની સ્તુતિ કરી. નમુક્ષુણું-શક્રસ્તવ જેના સંબંધમાં અગાઉ હકીકત રજૂ કરી ગયા છીએ તે કર્યાં પછી સારાં વસ્ત્રો પહેરી એક સુંદર વૈમાનમાં
(et)
તેમણે પેાતાનું સ્થાન લીધું અને બીજા સર્વ દેવા તે મેરૂ પતે ગયા, પણ આ સૌધર્મેન્દ્ર તા મધ દેશના–બિહારના ક્ષત્રિયકુંડ નગરે આવ્યા અને ત્યાં આવી પાતે પાંચ રૂપ ધારણ કર્યાં.
અહીં આપણે દેવતાના ચાર પ્રકારા અને ચે!સ ઇન્દ્રો કેવા અને કાણુ હાય છે તે જરા જોઇ જઇએ, એટલે આ મહાત્સવને સમજવાની કેટલીક સરળતા
થઇ આવશે.
દેવતાના ચાર પ્રકાર છે: ભુવનપતિ, વ્યંતર, જ્યોતિષી અને વૈમાનિક,
પ્રથમ તેને રહેવાનાં મેરૂ પર્વત આગળ એક
જમીન એક સરખી છે, તેમાં જરાએ ઢાળ કે ઉપર નીચે જવા પણુ નથી. એ જમીનનું નામ સમભૂતળા, આ જમીનની નીચે અને ઉપરના એક એક હજાર જોજન છેડી દેવાં. બાકીનાં ૧,૬૮,૦૦૦ જોજનમાં આ ભુવનપતિને રહેવાનાં સ્થાન આવેલાં હોય છે. તેમના દશ પ્રકાર હાય છે. તેમના દશે પ્રકારનાં નામ અનુક્રમે આ પ્રમાણે હોય છે: અસુરકુમાર, નાગકુમાર, સુવર્ણ કુમાર, વિદ્યુકુમાર, અગ્નિકુમાર, દ્વીપકુમાર, ઉદધિકુમાર, દિશિકુમાર, વાયુકુમાર, અને સ્નતિકુમાર. એ દસે જીવનપતિને રહેવાનાં સ્થાના ઉપર જણાવ્યુ તેમ ૧૭૮૦૦૦ તેેજન ઉપર નીચે આવી રહેલાં છે. એક દક્ષિણે અને એક ઉત્તરે એમ દશે ભુવનપતિને મળાને વીશ ઈન્દ્રો હોય છે એટલે આ ભુવનપતિનાં નામથી ઓળખાતા દેવાના વીશ ઈંદ્ર કુલ હોય છે. આ ઈંદ્રો અને સભુવનપતિ દેવા ભક્તિથી અથવા કૌતુક જોવા માટે પ્રભુના જન્માભિષેકમાં ભાગ લે છે તે આપણે હવે પછી યથાસ્થાને જોશું. અત્ર ધ્યાનમાં રાખવાની વાત એ છે કે ભુવનપતિના વીશ ઈંદ્રો હોય છે. એ ચાસ દ્રો પૈકીના જ છે. અને તેએ એક પ્રકારના અસુરી જ છે, પણ ઘણી મેાટી સખ્યાના હોય છે અને જન્માભિષેકાદિ કલ્યાણક વખતે તેમાં રસથી કે કૌતુકથી ભાગ લે છે.
સ્થાને સમજી લઇએ. સપાટ જ્મીન છે, ત્યાં