Jain Dharm Prakash 1962 Pustak 078 Ank 09 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

શ્રી વર્ધમાન-મહાવીર
( ૧૧ )
પિતાના મનમાં પ્રભાતથી ચાલતા વિચારો જણાવી પુગળભાવની પરતા સગપણ સ્નેહની અસ્થિરતા દીધા અને પછી પોતે મૌન રહ્યા.
અને જીવન વ્યવહારની મલિનતા બરાબર સમજી આચાર્ય પાટિલ ભારે વિચક્ષણ હતા, દુનિયા- જઈ પોતાની મેળે આવા ઉત્તમ પ્રાણીઓ આ દારીને સમજનારા, મહાત્યાગી, મનુષ્ય સ્વભાવને સંસારને ત્યાગ કરવામાં રહેલ ભવ્યતા સમજી જાય સમજનારા અને શાસ્ત્રના પારંગાની અને બહુ છે અને એવા ત્યાગને સ્વીકાર કરવામાં પોતાનું અત હતા. એ રાજાને થતી માનસિક ગૂંચવણુ બર- કર્તવ્ય સમાયેલું છે એમ માની એમ કરવામાં મેટું બર સમજી ગયા, રાજાને જીવ અત્યારે સાધ્યની કામ પતે કરે છે એમ માનવાને કે મનાવવાને કતામાં આવતે જાય છે તે તેમનું ધ્યાનમાં આવી વિચાર સરખે પણ કરતા નથી, સંસારને તજી દે ગયું અને અવસરે રંગ પાડી દેવાની પોતાની છે અને કરેલ ત્યાગને દીપાવે છે, ઝળકાવે છે, શનિને ઉપગ કરી એક જીવને સંસારમાંથી તારી વિકસાવે છે અને ત્યાગમય થઈ જાય છે. આવા દેવાને આ સમય છે એ વાત પામી ગયા. એમનું ઉત્તમ પુરનાં સ્વપરની વિચારગુ પૃથકકર ણુ અને આખું જીવન જ પરોપકારમય હતું, એમની આખી નિ એ સ્પષ્ટ હોય છે અને એમના ત્યાગમાં જરા
વનવ્યવસ્થા ઉદેશ માટેજ બંધાયેલી હતી અને પશુ આ ડું 'બર કે બહારને દેખાવ હોતા નથી. અપવા એમની ભાષાની સરળતા, વિચારની સ્પષ્ટતા અને ઉત્તમ પુક જગતમાં હોય છે અને તેવા થવાની કહેવાની શિલી સીધી હૃદય પર અસર કરે તેવી હતી. નિષ્ણુ યશક્તિ તે અનેક પ્રાણીમાં હોય છે, પણ એમણે તુરત ઉપદેશ શરૂ કરી દીધે આખી સભા અમલ કરવાનો પુરૂષાર્થ અપમાં હોય છે. આવા સાંભળે તેમ તે ચક્રી પ્રિય મિત્રને ઉદ્દેશી કહેવા માંડયું. પુરવાને ઉત્તમ મનુષ્યની કાટીમાં મૂકાય. આચાર્યના વેધક ઉપદેશ :
મધ્યમ પ્રકારના પુર જાતઅનુભવથી વસ્તુસંસારમાં ત્રણ પ્રકારનાં મનુષ્ય હોય છે. સ્વપ જાણે છે અને સ્વીકારે છે પ્રિયજનને મરણથી, ઉત્તમ, મધ્યમ અને જધન્ય. ઉનમ મનુષ્ય આ સખ્ત વ્યાધિના ઉદ્ગમથી, મળેલ ધનસંપત્તિ ચાલી સંસારમાં પિતાના અવકન પરથી સંસારની જવાથી કે દુનિયાના અનેક પ્રકારનાં કૌભાંડે કે ક્ષણિકતા જાણી લે છે, એ પોતાની ચારે તરફ બનતા ખટપટના ભંગ થવાને પરિણામે સંસારને ત્યાગ કરે બના જુએ છે, જુવાનજોધ માણસને સંસારમાંથી છે, મેટા અમાત્યની દીવાનગીરી જતાં, કે મેનાચાલ્યા જતા નજરે નિહાળે છે, ધનવાનને ભિખારી પતિને હાદો ક0આત ખાલી કરતાં કે બીજા થતાં જુએ છે, જુવાનીમાં મ્હાલતાંને ઘરડાં ખ મ હૃધ્યપર આધાત કરનારા બનાવો બનતાં પ્રાણી થતાં જુએ છે, વસ્તુઓને નાશ પામતી જુએ છે, સંસારનું સ્વરૂપ સમજે છે, વિચારે છે અને સંસારને એકને એક દીકરો બાપ પહેલાં ચા જતા અસ્થિર જાણી તેને ત્યાગ કરી આત્મધર્મમાં જીવન જુએ છે, જુવાન ગૃહિણીને રડાતી જુએ છે, ધન- અર્પણ કરી દે છે. કેટલાક પ્રાણીઓ પોતાના પડોશીને વાનને સંતાન વગરના જુએ છે. આમાંની કોઈપણ થયેલી આપત્તિમાંથી પણ બેધ લે છે, પણ આ બાબત જુએ છે એટલે એની નજરમાં સંસારની મધ્યમ પ્રકારના માણસે ઘણુંખરૂં જાતઅનુભવને નશ્વરતા આવી જાય છે, એના વિચાર પથમાં પરિણામે જ ઠેકાણે આવે છે. ઘેડ પોતાની મસ્તીમાં જીવનનું ક્ષણિકત બેસી જાય છે, ઘર બાર પુત્ર ચાલતો હોય, પિતાના રૂપમાં નાચતે હોય અને કલત્ર કે ભાઈ બહેનના સ્નેહની મર્યાદા તેની નજરમાં ચણા ખાતે હોય તેમાં ચાવતાં ચાવતાં એક કાંકરો આવી જાય છે અને બહારથી દેખાતા ભપકા પાછળ આવે અને જેમ પોતે ચોંકી જાય અને આખે શરીર રહેલી પિકળતા તેના નજરમાં બેસી જાય છે. આ ઝણઝણાટી આવી જાય, તેમ આવા મધ્યમ કક્ષાના