Jain Dharm Prakash 1959 Pustak 075 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

34-5-6- છે બુદ્ધિ અને શ્રદ્ધા છે
3-%8A-% & -&ઝ
લેખક : શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ “સાહિત્યચંદ્ર કોઈપણ વસ્તુનું સાચું સ્વરૂપ જાણવા માટે અને શરદી થશે. એ વિચાર સ્પરતા આપણે તે આપણે આપણી પાંચે ઈદ્ધિનો ઉપયોગ કરીએ દૂર ફેંકી દેવાનો પ્રયત્ન કરીએ છીએ. એટલામાં બીજે છીએ, છતાં વસ્તુનું જ્ઞાન થાય છે જ એમ આ પર વિચાર સ્પરે છે કે, આટલી ડી આમલીથી કદ! કહી શકતા નથી, કારણકે ઘણી વસ્તુઓનું સાચું ઝાઝું બગડી જવાનું નથી, માટે વાપરવામાં વાંધો સાન થાય તે માટે મનને પણ ઉપયોગ કરવો નથી. એ બધી ઘટનાઓ ક્ષણવારમાં થઈ જાય છે. પડે છે. આપણે હમણા પ્રારંભ કરીશું તે ઈચ્છિત પણ એના બધા દેવાનો શરીરમાં તો શું પણ સ્થળે જવા માટે અમુક કાળ લાગશે એ જ્ઞાન કાંઇ આપણું વાસનામાં, મનના અનેક ભાગોમાં અને ઇઢિયથી જ થઈ જતું નથી. એ માટે આપણે બુદ્ધિમાં પણ થઈ ગએલા હોય છે, એ ભૂલી શકાય મનને ઉપયોગ કરે પડે છે. અમુક આગળ આવેલી તેમ નથી. વરજી ખાવી કે કેમ, અગર વાપરવી કે કેમ એ એ વિવેચન ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે, આપણા કરાવવાનું સાધન મન એ જ છે. એટલે જ્ઞાનેડ્યિા આ હાડ, માંસ અને લેડીના બનેલા શરીર કરતા
રે વસ્તુને જાણવાનું હોય અને મનના આરિત પણ આપણું જીવન ઘડનાર એવા બીજા પણ 5ળવી "દિયો જેવા કે હાથ પગ વિગેરેથી તે . શરીર કહો કે આવરસે વિદ્યમાન છે. અને આપણી વસ્તુ પ્રાપ્ત કરી લેવી કે છેડી દેવી તેનો નિર્ણય જડ શરીરની પેઠે જ એ શરીર ઉપર પણ અનેક આપણે મેળવી લઈએ છીએ. મનથી આપણે અમુક જાતના પરિણામો થયા જ કરે છે. એ વરણા કે નિર્ણય કાયમ કરવા પહેલાં આપણી પાસે બુદ્ધિ શરીરે છે-વાસના, મન અને બુદ્ધિના. કોઈ ધર્મનામક એક અપૂર્વ અને અમેઘ સાધન હોય છે. શાસ્ત્રકાર મનુષ્યના પાંચ શરીર માને છે, અને તેને પણ આપણે ઉપયોગ કરીએ છીએ. એ ઉપરથી આ આ સિદ્ધ થાય છે કે, આપણી બધી હીલચાલા અને અભ્યાસકેના નિર્ણયનો પ્રશ્ન છે, પણ આ જડ કાર્યોમાં આપણે ઇકિને ઉપયોગ કરીએ છીએ તેમ ન
તેમ જણાતા શરીર કરડ્રા નહીં જણાતા પણ અનુભવમાં મનનો પણ ઉપયોગ કરવો પડે છે. તેવી જ રીતે આવતાં બીજા શરીરનું અસ્તિત્વ છે એમાં શંકાને અદ્ધિથી ઘણુ નિર્ણયે આપણે લઈએ છીએ. આ સ્થાન નથી. ઘણી વખત વિચાર પણ પિતાના છે એ વિવેચન ઉપરથી આપણે જે સ્થૂલ એવું વિધાને પ્રગટ કરતા એ વસ્તુ ભૂલી જાય છે અને
હારિક શરીર હોય છે તેમ બીજ આંખે નહીં કહે છે કે, અમારી બુદ્ધિને અમુક ઘટના સાચી ? આનારા અદશ્ય એવા અતૌદ્રિય શરીર પણ હોય છે.. જણાતી નથી. અને બુદ્ધિમાં ન આવે એ વસ્તુ અને એ સૂક્ષ્મ શરીરમાં ચાલતી હીલચાલને અન- તદ્દન ખોટી હોવી જોઈએ, કારણ એ અમારી બુદ્ધિને ભવ આપણને ઘડી ઘડી થાય છે. આપણે આંખે સત્ય લાગતી નથી. કઈ પણ વસ્તુની સાચા ખોટાઆમલી જોઈએ છીએ, ત્યારે તેને સ્પર્શ કર્યા પહેલા જ પાની પરીક્ષા અમારી બુદ્ધિની કસોટી ઉપર ઘસીને આપણા મ્હોંમાં પાણી છૂટે છે. એ લેવા આપણા અમો જોઈ પારખી લઈએ છીએ. અમારી બુદ્ધિને હાથ તત્પર થાય છે. હાથમાં લીધા પછી વિચાર જે માન્ય ન હોય તે વસ્તુ અમે માનીશું ન. અરે છે આ ખાવાથી કદાચ ખાંસી આવશે એવી ભાષા જે લેક બેલે છે તે મનુષ્યના
P ૮૪)ખ્ય