Jain Dharm Prakash 1959 Pustak 075 Ank 05

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ફાગણ
વિરોધ હોય છે. જે કોઈ કીર્તિની પાછળ પડી સેવાની અસર તદ્દન ભૂંસી નાખે છે, એ ભૂલવું સેવાની કે દાનની વૃત્તિ લોકે આગળ પ્રદર્શિત નહીં જોઈએ. ' કરે છે એ પોતે જ પોતાને ઠગે છે, એમાં જરાએ સેવાની ભાવના એ હદયની ઊર્મિથી નિકળવી અતિશયોક્તિ નથી. કીતિની ઝંખના રાખનાર જોઈએ. ત્યારે એમાં કીર્તિને લેભ શી રીતે પસી માણસ જરા જેવા લેકસેવા કરે છે કે તરત જ તે શકે? જે લેકે કીમેથી પોપકાર કે સેવા કરવા પાસે કાતિની માગણી કરે છે. કારણ એનું ધ્યય નિકળે છે તે લે કાના મનમાં પહેલા બીજા સેવાકીતિ હોય છે, સેવા નહીં. અને તેથી જ તેની
ભાવ જનની કીર્તિ જોઈ ઈબ્દો જાગે છે. અને સેવા નિષ્ફળ જાય છે. જોકે એની કીર્તિલાલસા
આપણે પણ એમ કરીએ તે આપણી કીતિ કે તરત જ કળી જાય છે. અને એની એ ખેરી લાલચ ગાશે એ લેભ જાગે છે, અને તેથી જ તે કૃત્રિમ
રીતે કીર્તિની પાછળ આકર્ષાઈ સેવા કરવા અત્યાર સુધી જે જે મહાત્માઓએ જનતાની નિકળી પડે છે. અને તાત્કાલિક પ્રશંસકે નહી કે માનવ જાતની સેવા કરી છે તેઓને મનમાં મળવાથી તેઓ નાસીપાસ થાય છે. ત્યારે “લેકે કેવા પિતાની સેવાની લાકે કદર કરે અને પોતાની કીર્તિ- નગુણ છે, હું આટલું આટલું દાનપુણય કરું છું ના ગાન કરે એવી કલ્પના પણ તેઓએ કરેલી હતી છતાં મારી કોઈ કદર કરતું નથી, મારી સ્તુતિ કઈ નથી, એ સ્પષ્ટ જોવામાં આવે છે. કેટલાએક અત્યુષ્ય ગાતું નથી, તેથી લેકે જ ખોટા છે.' એમ કહી કેરીના ગ્રંથો મળી આવે છે. તેઓના કર્તાઓના નિરાશાના સૂર કાઢવા માંડે છે. અને કદાચ સેવાની નામેની શોધ કરતા પણ એ મળી આવતા નથી. ભાવતા મૂકી પણ દે છે. એને અર્થ એ થયો કે ઘણા તિધરાની હયાતીને કાળ ફકત એમની એની સેવા સાચી હતી જ નહીં. એનું દાનપુણ્ય ભાષાશૈલી કે બીજા કોઈ સાધનોથી અનુમાને બાંધી હૃદયમાંથી પ્રગટયું હતું જ નહીં. એ તો કીર્તિ. નકકી કરવામાં આવે છે. અને કાલતિરે બીજા કોઈ પ્રશંસા અને વાહવાહ મેળવવાના લેજમાંથી જમ્મુ પ્રમાણે પ્રગટ થાય છે ત્યારે પહેલાના નિર્ણ હતું. એમાં પહેલાંથી વિષ મિશ્રિત થયેલું હતું એ સ્પષ્ટ અધરા અગર બેટા સિદ્ધ થાય છે. ઘણા પ્રથિતયશ જોવામાં આવે છે આવી સેવા કે દાન પુણ્યનું કળ સંથકારના ચરિત્રો અનેક સંશોધકોના પ્રયત્નો પછી શું હોય ? પહેલેથી જ ડિડિમ વગાડી, મેટા કેર પણ મળી શકતા નથી. કારણ એવા તત્વજ્ઞાને ફરી આ પ્રગટ કરી કીર્તાિના લાલચુ પ્રશંસાની ભીખ પિતાને યશ કે કાતિ એટલું જ નહીં પણ પિતાના , માગતા ફરે, એમને સાચી ભામિની કીર્તિ કયથિી વ્યક્તિત્વનું પણ સ્મરણ હોતું નથી. સેવા એ જ મ મળે? સાચી સેવા, ભક્તિ કે દાન પુણ્યની વૃત્તિ તે એમનો મુખ્ય ધર્મ તેઓએ માનેલ હતો, એમ મૂગી જ હોઈ શકે. એને જાહેર ખબરની શી જરૂર ? જણાય છે. હમણાની પેઠે જરા જરા વાતોમાં લલ-સેવા કર્યા વિના રહેવાય જ નહી એવી એ આંતરિક ચાઈ પિતાની પરંપરા અને મચડીમચડી ઊભી ભાવના હેય. બીજાના દુઃખે મનમાં રૂદન ભરાઈ કરેલી બિરૂદાવલી પોતાના નામ સાથે જોડવાની આવે અને તેથી સેવા થઇ જાય તે જ સાચી સેવા! એને સ્વમમાં પણ કલ્પના આવતી ન હતી. આવી પ્રભુની ભક્તિ કરવાની ભાવના લોહીના દરેક બિંદુહોય છે. નિરપેક્ષ સેવાની ભાવના ! એવા સેવાભાવી માંથી પ્રગટે ત્યારે કરેલી સેવા પ્રભુની સેવા કે પ્રાર્થના મતોને મન કોતિ એ તુચ્છ વતુ ગણાતી. સફળ નિવડવાનો સંભવ છે; અન્યથા નહીં. દાન પણ - આપણા હાથે કદાચ એવી સેવા થઈ જાય ત્યારે જે સફળ નિવડે કે એક હાથે કરેલા દાનની
એવી ઘટના બની જાય ત્યારે આપણે કીર્તિના લોભ- બીજા હાથને ખબર પણ ન પડે. બાકી તે બીજી ને તજવો જ જોઈએ, કારણ એ લેભ આ પણ રીતે થએલું દાન એ શાબ્દિક દાન જ ગણવાનું.