________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ દીપોત્સવી મહાપર્વ છે
અને વિરપ્રભુનો છેલ્લે ધારક ઢઢેરો લેખક:–શ્રી મગનલાલ મોતીચંદ શાહ, “સાહિત્યપ્રેમી” येऽन्येऽतीन्द्रियबोधवार्जिततया, नात्मादिभावान् विदुनैवैतेऽपरदुःखिताभिगमने, दक्षत्वमंशाद् दधुः। त्वं भगवन् ! विगतावृतिप्रभृतिना, युक्तौ गुणानां शुभध्यानोत्थेन गणेन सर्वममितं, वेत्सीति मां पालय ॥ आराधना ३५७
બંધ અને મોક્ષ આદિ અતીનિદ્રય પદાર્થના બોધથી ( જ્ઞાનથી ) રહિત હોવાથી જે બીજા ધર્મગુરુઓ કે ઉપદેશકે આત્મા-આદિ પદાર્થને જાણતા નથી તેઓ બીજાના દુ:ખને એ થી પણ જાણનારા ન કહેવાય; પરંતુ હે પ્રભો ! તમે તે શુભ ધ્યાનથી ઉત્પન્ન આવરણ રહિત એવા જ્ઞાન આદિ ગુણોના સમૂહે કરી યુક્ત હેઈ અપરિમિત સર્વ જાણે છે તે મારી રક્ષણ કરો-મને પાવન કરે. જ આરાધ્ય પર્વના પ્રારંભમાં આરાધનાની સ્મૃતિ યાદ કરી પ્રાર્થનાવિધિ પૂર્ણ કરી મૂળ વિષય તરફ વળીએ.
દીપોત્સવી પર્વ એ શું છે ? દીપિવી, દીપમાળા, દીપમાલિકા કે દિવાળી એ નામથી આ મહાપર્વ સંધાય છે. દીપોત્સવી, દીપમાલા કે દીપમાલિકો એ સંસ્કૃત શબ્દો છે. તેનો અર્થ એ થાય છે કેદીવાનો ઉત્સવ કે દીવાઓની માળા કે હાર. દિવાળી શબ્દ એ ગુજરાતી ભાષામાં વપરાયેલે રાદ છે. તેને અર્થ પણ એવો જ છે, દીવાવાળી રઢીયાળી પ્રકાશિત રાત્રિ તે દિવાળી.
દીપોત્સવ એટલે દીવાને ઉત્સવ, દીવાઓની હારબંધ ગોઠવણી એ દિવાળી પર્વનું માલાઓ થયું. ઉપલક દૃષ્ટિએ તે આપને એમ જ લાગે કે દીવા પ્રગટાવવા અને હારબંધ મૂકવા તેમાં ઉત્સવ શો ? અને દીવાઓનો ઉત્સવ શા માટે? દીવા તે એક પ્રકારના આરંભ-સમારંભવાળી સંસારી વસ્તુ છે, શું તે ઉપાસ્ય છે ? જ્ઞાન ઉપાસ્ય છે જેથી જ્ઞાનોત્સવ થાય. જિનેરોના કલ્યાણકે ઉપાસ્ય છે તે તેના ઉત્સવો થઈ શકે. વ્યવહારમાં પણ લગ્નોત્સવ, જન્મોત્સવ વગેરે થાય છે અને સૈ તેને આનંદ લે છે. શરદોત્સવ, વસંતિસવ આદિ ઉત્સવ કરી સાક્ષરે આનંદ માણે છે. શ્રાવણી ઉત્સવમાં, જન્માષ્ટમીમાં, રામજયંતિમાં તે તે પ્રસંગના ભાવો રજૂ કરવામાં આવે છે. હેલિકા પર્વમાં હેળીનાં ગીત ગવાતાં હોય, શરની રાત્રિએ ચંદ્રની ચાંદની આપણી નજરે તરતી હોય, વસંતમાં ફળ ફૂલની સુગંધી ફૂરી રહી હોય, જ્ઞાનપંચમીમાં જ્ઞાનનું માહાભ્ય ગવાતું હાય, પણ મહાપર્વમાં આરાય વિધિ સંભળાતી હાય-આ બધું તે તે પ્રસંગનું ચિત્ર
For Private And Personal Use Only
