________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ આ
બધા જીવોની ભવસ્થિતિ સરખી હોતી નથી. કોઈ કોઈ જીવો પ્રભુનાં વચન સાંભળીને સમકિત પામે છે, કોઈ દીક્ષા ગ્રહણ કરે છે તે કોઇને અંતરાય તૂટવાથી કૈવલ્ય જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ પણ થાય છે, જેને જિનવચનની પરિણતિ થઈ તેને સંસાર ઘણો જ ઘટી જાય છે. એક પુગલપરાવર્તનથી તેને હવે વધારે વખત સંસારમાં રખડવાનું હોતું નથી. પ્રભુના વચનને આ મહિમા છે, જેની ભવસ્થિતિ પાકી નથી એવા જીવોને આ મહિમા ઓછો સમજાય છે.
આજે આ બધે યોગ સ્વાભાવિક રીતે જ આવી મળ્યો છે. પ્રભુની વાણીનું નિરૂપણ ઉપર બતાવ્યા પ્રમાણે હવે પૂરું થાય છે. બે દિવસને અનશનને સમય પણ પૂર્ણ થવા આવ્યો છે. કોઈ કારણે ગૌતમસ્વામી બહાર ગયા છે. સૈ એક ચિત્ત પ્રભુ તરફ જોઈ રહ્યા એવામાં આ અંધારી રાત્રિના મધ્યભાગ પછી પ્રભુનું બોલવું બંધ થાય છે અને અચાનક કઇ દિવ્ય પ્રકાશ ફેલાઈ રહે છે. પ્રભુ ચારે ક્રને ક્ષય કરી મોક્ષે પધારે છે. દેવદેવીઓનાં વિમાને આવી રહ્યાં છે. આકાશ પ્રકાશિત બની રહ્યું છે. ગૌતમસ્વામી આવીને જુએ છે તે પ્રભુ નિર્વાણ પામ્યા. આ હકીકત જાણી ઘણે શોક કરે છે. ગુરશિષ્યના તે ભાનું વર્ણન થઈ શકે નહીં. ગુરુનો અપૂર્વ પ્રેમ સંભારી સંભારી ગતમસ્વામી વધારે વધારે અસહાય બનતા જાય છે અને અશરણુ ભાવના ભાવતાં ભાવતાં પિતાને પણ કૈવલ્ય જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. ગુરુ પ્રતિના સરગે કૈવલ સાન અટક્યું હતું તે સરાગ તૂટતાં પાંચમું જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે. એટલે એક મહોત્સવમાં આ બીજો મહોત્સવ પણ ઉમેરાય છે. આમ બંને મહાપ્રસંગનું મળવું એ દીપોત્સવીને પ્રસંગ ગણાય. પ્રભુના નિર્વાગ વખતે જે લિચ્છવી રાજાઓ હાજર હતા તેમણે આ બે પ્રસંગની સ્મૃતિ માટે દીપમાળા પ્રગટાવી લઈ જાહેર કર્યો. આ જ દિવસથી દિવાળીનું પર્વ મનાયું. અને તે જ દિવસથી વીર સંવત શરૂ થશે. ધર્માચાર્યોના નામથી સંવત શરૂ થયાની પહેલ પ્રથમ જૈનેએ કરી હતી એમ ઈતિહાસ બતાવે છે. ત્યારપછી તે વિક્રમ સંવત, શાલિવાહન શાક. ઇ. સ. હીજરી સન વગેરે ઘણું સન અને સંવતો ચાલ્યા પણ મૂળ વીર સંવત એ સૌથી પુરાણ સંવત્ છે. અને તે મહાત્ નામની સાથે જોડાએલો છે. આ દીપોત્સવીને ટૂકે ઇતિહાસ થયો.
આજે આ મહિમાં ઘેર ઘેર ગવાય છે. અને ખાવાપીવા, પહેરવા-ઓઢવાને દિવસ ગણાય છે અને લૈકિક તહેવારની સાથે જોડાએલું હોવાથી આપણે પણ તેને લોકિક તહેવાર જેવો જ ગણી કાઢ્યો છે; પરંતુ તેનું સાચું માહાતમ્ય તપાસીએ તો કાંઈક ધાર્મિક વિધિ કરવાની પણ જરૂર રહે છે, ઘણું પુણ્યશાળી છ અઠ્ઠમ તથા છઠ્ઠની તપશ્ચર્યા કરે છે તેમજ કેટલાક અમાવાસ્યાને પિષધ પણ કરે છે. આ આરાધના ઘણી ઊંચા પ્રકારની છે. આ પ્રસંગને લગતું આરાધન શાસ્ત્રકારો બતાવે છે કે સાચા જૈનોએ ૨૦ નવકારવાળી એવી રીતે ફેરવવી કે પ્રારંભમાં અમાવાસ્યાની સાંજથી મધ્ય રાત્રિ સુધીમાં શ્રીમદ્દાવરસ્વામીણવંશાય નમઃ અને મધ્ય રાત્રિ પછી ચાર વાગ્યા સુધી શ્રમહાર્વરસ્વામીજાજતા, નમ: અને શુદ ૧ ને સવારે સૂર્યોદય પહેલાં શ્રીતનવામાર્વજ્ઞાર નમઃ એમ દરેક શબ્દની ૨૦ નવકારવાળી ફેરવવાથી સાચી આરાધના આરાધી કહેવાશે અને ભાવ દિવાળી ઉજવી કહેવાશે. સર્વ જૈન બંધુઓ આ દીપોત્સવી પર્વ આ ભાવથી ઉજવે એ જ અભિલાષા.
For Private And Personal Use Only
