________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ.
[ આસ
ભગવાન મહાવીરે લગભગ સાડા બાર વર્ષો સુધી ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરી હતી. છમાસી નિર્દેલ ઉપવાસ જેવા અનેક તપ કર્યાં હતા. એ વર્ષો દરમ્યાન તેમણે માત્ર ૩૪૯ જ પારણાં કર્યાં હતાં. એ વમાં જુદા જુદા પ્રદેશોમાં ઊભા રહીને મહાવીર જ્યાનસ્થ રહેતા હતા. કેટલાય માનવ-પશુએ અને દેવ-દાનવાએ એમને કષ્ટ આપવામાં અને જ્યાનથી ચલાયમાન કરવામાં કઈ બાકી રાખ્યું ન હતું, પરંતુ મહાવીર તે અડગ જ રહ્યા હતા, એવા પ્રતિકૂળ ભયંકર ઉપસર્ગો કે પરીડેથી લેશમાત્ર ચલાયમાન થયા ન હતા. ભૂખતરસ, ઠંડી, ગરમી કે વૃષ્ટિની પરવા કર્યા વિના પોતાની સાધ્ય સિદ્ધિ સાધવામાં તે સદા સાવધાન સતત ઉદ્યમાન હતા. અનુકૂળ પ્રલેાભનેાથી પણ તે કદિ લલચાયા ન હતા. સદા સમભાવમાં લીન રહેતા હતા. તેમની ઉત્કૃષ્ટ ક્ષમા, માવ, આવ, નિલેૉંભતા આદિનું વર્ણન કઇ રીતે કરી શકાય ? એના પરિણામે મહાવીરને ૪૨ વર્ષોંની વયે પરિપૂર્ણુ જ્ઞાન પ્રકટ થયું, જેતે ધ્રુવલજ્ઞાન કહેવામાં આવે છે. એ પછી દેવાએ અને માનવાએ એને મહિમા કર્યાં હતા.
૨૬૮
સર્વજ્ઞ મહાવીરે છેલ્લાં ત્રીસ વર્ષો સુધી ભિન્ન ભિન્ન દેશામાં વિચરી ધમ' દેશના આપી. દુખી નહી, લાખા આત્માઓને સન્માર્ગે વાળ્યા, તેમનેા ઉદ્બાર કર્યાં. તી ની-ચતુવિ ધ ( સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા ) ઞધની સ્થાપના કરી હતી. પેાતાને સંતુ મનાવતા ૧૧ વિદ્વાનોને સાચુ' તત્ત્વજ્ઞાન આપી પોતાના પટ્ટશિષ્યા-ગણધરો બનાવ્યા. એ સર્વાંનું વર્ણન આ ટૂંકા લેખમ થઈ શકે નહી.
ભગવાન મહાવીરે જે ભાષામાં ધાંપદેશ આપ્યા. તે ભાષાને અર્ધમાગધી અથવા પ્રાકૃત કહેવામાં આવે છે. એ લાકભાષા કિવા રાષ્ટ્રભાષા ગણાતી હતી. એ ભાષા રાષ્ટ્રના વિશાલ સ ંખ્યાના લેાકેા સરલતાથી સમજતા હતા. એથી એ સર્વજ્ઞ પ્રભુએ એ ભાષાની પસ ંદગી કરી હતી અને તેમના ઉપદેશાને તેમના ગણુધરાએ પણ સૂત્ર-સિદ્ઘાંતરૂપે એ ભાષામાં ગૂંથી હતી. આપણી દેશી ભાષાએ રાષ્ટ્રભાલા-હિંદી વગેરેનું ઘણું સામ્ય એમાં છે. કારણ કે એ પ્રાચીન ભાષા, ઉત્તરાત્તર લેકભાષાએ ઉતરી આવી છે. પરંતુ હજી આપણા દેશન! થોડા વિદ્વાનેાનુ જ લક્ષ્ય એ તરફ ગયુ છે,
એથી ઘેાડી યુનિવર્સીટીઓએ એના અભ્યાસની યોજના કરી છે, પરંતુ કર્તવ્ય ઘણું બાકી છે. પરદેશી ભાષાએ ના અભ્યાસની વિશિષ્ટ યેાજના જેટલું પણ એ ભારતીય ભાષાને મહત્વ નથી અપાયું અથવા એ તરફ લક્ષ્ય નથી અપાયું, એ સખેદ સૂચવવું પડે છે.
શ્રી મહાવીર હર વની વયે પાવાપુરીમાં હસ્તિપાલ રાજાની રજુકશાલામાં ચાતુર્માંસમાં આસો વદ ૦)) ની રાત્રીએ મેક્ષ પધાર્યા, સમસ્ત કમમાંથી મુક્ત થયા. જન્મજરામરાિ દુઃખાયો મુક્ત થયા. તેમના સ્મરણનાં પ્રતિવષ પયૂષશુાપ માં પ્રત્યેક ઉપાશ્રયમાં કલ્પસૂત્રમાં વર્ણવેલું. મહાવીર-જીવન ચરિત્ર વાંચવા સભળાવવામાં આવે છે. ભાવ-દીપકના અભાવમ લેકાએ દ્રવ્યદીપે પ્રકટાવી દીપાવથી પ્રવર્તાવી.
For Private And Personal Use Only
