________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૫ માં | વિશ્વ પાપક પદાર્થો
૧૦૧ પુદગલાસ્તિકાયના સંશ-વિદેશની પરંપરા અનાદિઅત છે. પગલિક દ્રો સજાતીય તથા વિજાતીય કોની સાથે અનાદિ કાળથી મળતાવિછતા આવ્યા છે. પરંપરા છેડા વગરની છે, સકર્મક રૂપી જીવ દ્રવ્યને સંગવિરોગ અન્ય દ્રવ્યોની સાથે અનાદિથી છે, કર્મ, દ્રવ્યને આશ્રયીને કેટલાંક જીવોનો સાં છે અને કેટલાકનો અનંત છે, એટલે કે લગ્ય જીવોને. કર્મ સ્વરૂપ પુદગલ દ્રવ્યોની સાથે સંબંધ અનવાળો છે અને અને અંત વગરને છે. કર્મ પણે પરિણત યુગલોને છોડીને બાકીના રૂપ તથા અરૂપી દ્રોની સાથેના કમૃત 101 દ્રવ્યોના અનાદિ સંગ વિણમાંથી કેવળ સાગ અન છે, બાકી વિયોગ સત છે અર્થાત મુકતાત્માએ સંપૂર્ણ કથા મુકાઈને શુદ્ધ થયા પછી પિતાનું અરૂપી સ્વરૂપે મેળવે છે તેથી તે અકિય થાય છે અને એટલા માટે જ તે ગતિશન્ય થવાથી વિરોગ વગરને થાય છે. સકામ ક જીવ તથા પુદગલ સક્રિય હોવાથી જીવની સાથે સંબંધિત થયેલા કર્મ દ્રવ્યોમાં પરિવર્તન થયા કરે છે અર્થાત જૂનાનો વિરોગ થાય છે અને વાને સંયોગ થાય છે અને તેથી કરીને પિત્ત વિન્ન પ્રકૃતિવાળાં અનેક પ્રકારના કર્મને 19વન સાથે સંબંધ થાય છે, તેથી તે કેમ સંગીગ પ્રવાજથી અનાદિ છે. અર્થાત્ નદીના પાણીના પ્રવામાં પહેલાનું પાણી જેમ જેમ આગળ ચાલતું નામ છે તેમ તેમ પાછળથી નવું બનતું જાય છે. તે 'મારે જે કરણુઓમાંથી પાણી વહે છે તે સુકાઈ જાય છે ત્યારે નવું આવતું બંધ થવાથી નદીના પન્થીના પ્રવાહ સુકાઈ જાય છે તેવી જ રીતે પૂર્વ કમ ભગવાઈ જવાથી આમાથી છૂટા પડતા જાય છે અને નવાં કામ આવતા જાય છે તે જયારે નવા કર્મને બંધ ટળી જાવું છે ત્યારે નવા કપ આવતા બંધ થાય અને જૂના કર્મો ક્ષય થાય છે એટલે અનાદિથી ચાલ્યો આવતો કમનો પ્રવાક તૂટી જવાથી આત્માની સાથેના કર્મના અનાદિ સંગને સર્વ થા વિયોગ થઈ જાય છે,
આ પ્રમાણે જવ તથા કમના આદિ સંગ લઈને જ દ્રવ્ય જગત અનાદિ મનાય છે અને તે પરિવર્તનશીલ હોવાથી પ્રાઇથી અનાદિ છે અને એટલા માટે જ તેને ક્ષણિક પણ કહેવામાં આવે છે. જીવ દ્રવ્ય તથા પુદગલ દ્રવ્ય અનેક હોવાથી જ જગતની વિચિત્રતા જણાય છે. જે જીવ તથા પુગલ દ્રવ્ય ની સંખ્યા એકની હેત અર્થાત્ એક એક દ્રવ્ય હેન તે પ્રયાસ જણાતા જગતમાંનું કશું ય ન હોત, અને અનેક સંજ્ઞાથી ઓળખાતા પુદગલકંધના અપાવે જીવની વિભાવ દશાનો પણ અભાવ જ થતો હોત તેમજ અનેક દ્રવ્યોને આધાર માટે આકાશ તથા સમિ દ્રોની ગતિથિક્તિ માટે ધર્માસ્તિકાયે-અધર્માસ્તિકાય દળોની પણ જરૂરત ન રહેતા, પરંતુ પ્રત્યક્ષ જણાના જગતને બુદ્ધિપૂર્વક વિચાર કરવાથી પંચાસ્તિકામની વિદામાનને સ્પષ્ટ સમાન છે. તેમાં જીવ તથા પ્રાણલ અનેક અને રૂપી તથા ધર્મ, અધર્મ અને આકાશ એક અને અરૂપી પણ માનવાથી જ જગનની વ્યવસ્થા થઈ શકે છે. જીવ તથા પુદગલ તો બધાયને પ્રત્યક્ષ છે જ અને સક્રિય દ્રો માટે સહાયક તરીકે અદશ્ય હોવા છતાં પણ ધર્મ-અધર્મનું અનતિશય જ્ઞાનવાળા અનુમાન કરી શકે છે તેમજ આધારભૂત આકાશનું પણ આ એક દ્રવ્યોને આશ્રીને અવશ્ય અનુમાન થાય જ છે; કારણ કે અવગાહ મેળયા સિવાય કોની સ્થિરતા થઈ શકતી નથી અને તેથી જ પંચાસ્તિકાયમય જગત કહેવાય છે.
For Private And Personal Use Only
