________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
*******!!!!* *>j[ f*i }
વ્યવહાર નાશલ્ય TNN (૨૭૧ )
b
છ ચીજથી મૂખને ઓળખી શકાય:
( ૧ ) કારણ વગરના ક્રોધ. (૩) પ્રગતિ વગરના ફેરફાર ( ૫ ) અજાણ્યા માણસના વિશ્વાસ. ( ૬ ) દુશ્મનને મિત્ર ધારવાની ભૂલ,
( ૨ ) આવક વગરના વાણીાપાર, (૪) હેતુ વગરની પૂછપરછ,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક જાણીતી વાત છે કે મૂર્ખાગાનાં કાંઇ જુદાં ગામ વસતાં નથી, એ આપણાં જ ગામમાં રહેના હૈાય છે; એટલે એને એાળખવા જોઇએ, એને શેાધી કાઢવાનાં ચિહ્નો નવાં જેછો અને આપણે પોતે કદાચ ગેછેવત્તે અંશે એ વમાં આવી જતાં ન હાગે તે સમજી લેવુ જોઇએ. એનું કારણ એ છે કે કોઇ પણ વ્યકિત પોતાને મૂર્ખ માનતા નથી, મૂર્ખ છું એમ જાણતા નથી અને કઇ તેને મુખ' કહું તે નતનુ વ લાકન કરવાને બદલે ગેટે ભાગે એ ઉશ્કેરાઈ ય છે. અથવા ગુસ્સે થાય છે. જેમ માસ માના વાંક કે ધારી ગઇ શકતા નથી તેમ પોતે મુખ દ્ર ક યિ ત વાન ગોખવટથી હણુતા નથી. એટલે મૂર્ખાઇની નિશાનીએા થેડી વિચારી લગે અને પછી આત્માત્ર લોકન કરી એ કસેટીના પથ્થર પર પોતાના કસ કાઢીએ; કારણ કે પોતાની જાતને છેતરે, શ્યામવિગેાપન કરે, બાહ્ય દેખાવ ઢાંગ કે દંભ કરે એ તે ઊંઘાડી રીતે મૂર્ખ છૅ અને ગે જ્યારે પકડાઈ નય કે ઊઘાડા પડી જાય ત્યારે ભારે ખસિયાણા પડી ય છે. અને પછી તે એને પણ પોતાના ડહાપણુ માટે જરા જરા શંકા આવવા માંડે છે. ઝરીથી મઢેલા પહેરણથી કે કાટથી મૂર્ખાખ઼ ઢંકાઇ શકાતી નથી, કારણ કે રોમેરી ઝળકતા કાટ પણ ભાખરે મૂર્ખા જ ક્રેટ છે.
કારણ વગર કાપ કરે, ગુસ્સે થાય, મગજ પરનો કાબૂ ાઇ એસે તે મૂર્ખ'. બે પૈસાની આવક ન ડ્રાય છતાં એકલ મેલ કર્યા કરે, વિનાકારણુ વચનશકિતને વ્યય કરે તે મૂર્ખ. આગળ વધવા માટે હીલચાલ જરૂરી છે, પશુ દેારાવા પશુ આગળ વધાય નહિં અને વ્યવદ્વાર, વન કે ક્રિયામાં ફેરફાર કરે તે મુખ. એનું શું થયું ? અને એ કયાં ગયા ? કેમ ગયે? એવા સવાલા મુદ્દા વગરના કરે તેને મૂર્ખ' સમજવા. જેના ઘરબાર જોયાં નથી, નામોધોગ ગયા નથી, કુળ શીલ પીછાન્ય નથી એવા અોળખીતા માણુસ ઉપર કામી અંગે, સગપણતે અંગે કે ધીરધારને અંગે વિશ્વાસ કરે તે મૂખ અને દુશ્મની મિત્ર ભારી તેને ગુપ્ત વાત કે ગુળ સ્થાપી મેરો તેને મૂર્ખ સમજવા.
આવા મૂર્ખાઇના નમૂના છે. ઉદ્દેશ વગર માથા ફોડનાર, હેતુ વગર પ્રવૃત્તિ કરનાર, વિચાર કર્યા વગર ઝુકાવનાર, કામ વગર આંટા મારનાર અથવા કાશ્ વરી કરનાર મૂર્ખ છે. આવી રીતે મૂર્ખાની વ્યાખ્યા કરી બેઠા. હવે પોતાની મન પર પારાશીશી મૂકે. પોતે એમાંની કાઇ પણ બાબતમાં બાકી રહે છે! અને છતાં ‘પી પુર્વ તાનમે’ ગદ્દા થી ધરતાનના રાહ પર આપણે પોતાની નતને ચાલાક, ચબરાક કે વા માનીએ
( ૧૦૬)
For Private And Personal Use Only
