________________
૫૦
- શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. જ્ઞાનોદય સાઈટીવાળી પહેલી બીજી ચોપડીની
સમાલોચના.
જેનશાળાઓમાં બાળકોને પદ્ધતિસર ધાર્મિક જ્ઞાન મળે, રસ વગરની ગેખણ પદ્ધતિ દૂર થાય અને તેઓ સુસંસ્કારી તથા નીતિમાન બને, એ હેતુની સિદ્ધિ અર્થે શ્રી મહાવીર જૈન જ્ઞાનેદય સોસાઈટી (રાજકેટ અને મુંબઈ) તરફથી જેન શિક્ષણમાળાને અંગે હાલમાં જ બહાર પડેલી પહેલી અને બીજી ચેપીએ મારા વાંચવામાં આવી. આજ પ્રયાસ શ્રી મહેસાણા જૈન શ્રેયસ્કર મંડળ તરફથી ચાલુ છે અને તેનું પરિણામ બાળપથીથી શરૂ થઈ ત્રીજી ચિપડી સુધી ચાર બુકના રૂપમાં અનુમાન બે માસમાં જ બહાર પડશે. વગર આમંત્રણે પણ આ અવલોકન લખવાનો મારો આશય એટલેજ છે કે બાળ સાહિત્ય કેવું હોવું જોઈએ, તે કઈ અંશે બતાવવું અને હિતબુદ્ધિથી આ બે બુકેના વિષ ઉપર ચર્ચા કરવી જેથી સોસાઈટી ઈરછે તે તે ઉપર ધ્યાન આપી શકે. - આ બુકમાં શરૂઆતના ત્રણ વિષય (જ્ઞાન, આચાર અને નીતિ) શ્રીયુત પંડિત લાલનના લખેલા લેવામાં આવ્યા છે. રા. પંડિત આ વિષયેમાં ઘણું ઉંડા ઉતર્યા છે પણ ભાષા અને વિચારમાં બાલચિત સરળતા તેઓ લાવી શક્યા નથી. તેથી તે ભણનારને કઠિન થઈ પડે તેમ છે.
વિષય મહાવીરનાં વચનામૃતેને લગતે છે. અલબત્ત આ બધા, સુવાકયે સૂત્રોમાંથી ઉદ્ધરીને મૂકાયાં છે તેથી સુંદર અને ભાવપૂર્ણ છે. મૂત્તિ પૂજક વેતાંબર શ્રાવકવર્ગને તે સૂત્રે ભણવાને અધિકાર નથી પણ સ્થાનકવાસી સંપ્રદાય એ બાબતમાં વાંધો ગણતા નથી. એની ચર્ચામાં ન ઉતરતાં એટલું તે વિચારવા જેવું થઈ પડે છે કે ગંભીર અર્થથી ભરેલાં આગમ * વા ન્હાનાં બાળકના હાથમાં કેમ મૂકી શકાય? એઓની ગ્યતા કેટલી? અધિકાર છે? જેઓને શરીર, વસ્ત્ર કે સ્થાનની પવિત્રતાનું ભાન નથી તેવી સ્થિતિમાં તેઓ તે સૂત્રવાક બેલે, ગમે તે બાગમની આશાતના કેમ ન ચા ? એને બદલે એવાં જ ભાવવાળાં ગુજરાત વા જોઈએ તેટલાં મળી શકત અને તે માતૃભાષામાં હોઈ ખાસ ઉપકારક થઈ પડત. વળી બાળકોને
માટે જે હેતુ સરળતાથી સરતે હેય તે છે મુશ્કેલીવાળે માર્ગ શા માટે તે સ્વીકારે ?
પાંચમે વિષય કથાઓને લગતો છે. કથાઓ મોટે ભાગે મારી પસંદ
