________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રેફરન્સને બારમા અધિવેશનની સમાજના
૩૫૫
આપ્યું છે. હવે પછી આ સર્વ કામ કરનારાઓની સેવાને લાભ જેમકે મે એવા જે નથી એમ સ્પષ્ટ જણાઈ આવ્યું છે.
ઘણી વખત એવો પ્ર થાય છે કે કોન્ફરન્સ શું કર્યું? આ સવાલના જવાબ તે ઘણા છે. કેન્ફરન્સે લોકોના વિચાર વાતાવરણમાં અજાયબ થઈ જવાય તેટલો ફેરફાર કર્યો છે અને તે બાબત કોમનો વીશ વરસને ઇતિહાસ વિવેચક દ્રષ્ટિએ તપાસનારા સમજી શકે તેમ છે. ઉપરાંત નાની મોટી અનેક ચળવળે કોન્ફરન્સ કોમમાં કરી છે અને કેળવણીને સવાલને તેના યોગ્ય સ્થાને લાવી મૂક્યા છે; પણ પ્રેક્ષક નજરે આ સવાલ તદન નકામે છે. માત્ર વિવેચક નજરે આ સવાલ તપા સવો હોય તો કોન્ફરન્સના અનેક રિપોર્ટો તે બાબતના જવાબ આપશે. મારી માન્યતા પ્રમાણે કોઈ પણ જૈનને આ સવાલ પૂછવાને અધિકાર પ્રાપ્ત થતી નથી, પ્રથમ નજરે આ જવાબ ઘણે આંચકે ખવરાવનાર લાગશે; પણ એ ખરેખરી જવાબદારી બતાવનારી દિશાએ લઈ જનાર હકીકત છે. આપણે અન્ય પાસેથી હકે મેળવવાના નથી, આપણે આપણું વહાણ આપણા જેરથી જ ચલાવવાનું છે અને આપણે સર્વ કાંઈ કાર્ય ન કરીએ તો કોન્ફરન્સના કામનો સરવાળો મીંડામાંજ આવે. ધર્મ અને કોમના સવાલેમાં દરેક વ્યક્તિએ કાર્યમાં પિતાને ભાગ આપવાને છે, યથાશકિત સેવા બજાવવાની છે અને પ્રેક્ષક કે ટીકાકાર તરીકેનું કાર્ય તે માત્ર વિચારક અથવા જૈનેતર પર છોડવાનું છે. એના બંધારણમાં કે કાર્યક્ષેત્રમાં ગમે તેટલું યોગ્ય ફેરફાર કરવામાં આવે, પરંતુ જ્યાં સુધી આખી કેમ એકમતે કટિબદ્ધ થઈ સેવાધર્મને મુખ્ય સ્થાન આપે નહિ, ધર્મની પ્રગતિ માટે તન મનધનથી પ્રયત્ન કરવા ઉક્ત થાય નહિ ત્યાં સુધી સ્થિતિમાં ફેરફાર થાય નહિ અને અધિવેશનના અથવા કાર્યોના સરવાળા બતાવી શકાય નહિ. બીજી રીતે જોઈએ તે આ પ્રશ્નન તદ્દન સમજશકિતને અથવા તુલનાશકિતનો અભાવ બતાવે છે. કેટલીક વ્યકિતઓ જાણે પોતાનું કાર્યમાં ભાગ લેવાને જ ન હોય અને માત્ર ટીકા કરનારાઓનું કર્તવ્ય પિતાને પ્રાપ્ત થતું હોય એમ માની વાતો કરવા લાગે છે. આવી વ્યકિતઓ માત્ર ઉછેદક ચર્ચાથી કાર્ય કરે છે, પરંતુ એ કમનું દુર્ભાગ્ય સૂચવે છે, એગ્ય જરૂરી કાર્યોમાં પોતાને રીતસરને ફાળે આપી વિચાર કે ચર્ચા કરવાને હક સર્વને પ્રાપ્ય છે અને તેમ ન કરે તે નકામા કાર્યમાં શકિતનો વ્યય થઈ જાય અને મુદ્દાના કામો પડયા રહે, પણ એ જુદી વાત છે. માત્ર ઉદક ટીકા કરવાથી કાંઈ લાભ નથી અને કમનશીબે આવી સ્થિતિમાંથી આપણે હાલ પસાર થતા હોઈએ એમ જણાય છે. કોન્ફરન્સને અંગે કાર્ય કરનારા કરતાં ટીકા કરનારા બહુ મોટી સંખ્યામાં છે. આ અધિવેશનને અંગે એટલું જોવામાં આવ્યું કે હજુ મેટી સંખ્યામાં કાર્ય કરનારા મળી શકે તેમ છે. કોદરન્સનું હિત નજરમાં રાખનારા આ નવીન ઉત્સાહી વર્ગની
For Private And Personal Use Only
