________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
રણય લાગતો હોય તે પણ આપણને તે ઈષ્ટ નથી, આપણું તે શ્રેય કરનાર નથી અને આપણું તે કર્તવ્ય પણ નથી.
ઉપરના વિચારે બહુ શોભે તેવા લાગે છે, બહુ સુંદર જણાય છે, ધર્મઉપર પ્રેમ બતાવનાર હોવાથી સુશોભિત દેખાય છે, પણ જ્યારે તેનું વ્યવહારૂ પરિણામ ચીતરવામાં આવશે ત્યારે દષ્ટિબિન્દુ ખસી જશે, મુ. ફરી જશે અને પછી વ્યવ હારના અને નયના ફાંફાં મારવા પડશે માટે ઉપરની બાબત ચર્ચા કરીને આપણી વિષય ચર્ચાની ભૂમિકા સ્પષ્ટ કરી નાખવી જોઈએ. જો એમજ નિર્ણય થાય કે આ પણા રાજ્યદ્વારી, સાંસારિક અને ધાર્મિક મુખ્ય તેમજ અવાંતર પ્રશ્નોનો નિકાલ માત્ર ધાર્મિક નજરેજ કરે છે, માત્ર જૈન આગમ અને મહાન આચાર્યોને ફરે માનને અનુસારે જ કરે છે તે અનેક પ્ર*નામાં જે ગંભીરગોટાળા થતા જોવામાં આવે છે તે થતા અટકી જશે. વધારે વિચાર કર્યા વગર બાહ્ય સુંદર દેખાતી આ ભૂમિકા હાલ તે સર્વ કબુલ કરશે એમ મને લાગે છે. તુરત કહેવામાં આવશે કે અલબત, આપણે જેન છીએ, ચચ જેન તરીકે જ કરીએ છીએ અને આપણે સર્વ સામાજિક પ્રશ્નને નિકાલ ધર્મના સિદ્ધાન્તને અનુસરીને જ કરે જઈએ, એમાં બીજો સવાલ હેઈ જ ન શકે.
છતાં અત્યંત ખેદ સાથે જણાવવાની જરૂર છે કે આવું શુદ્ધ લાગતું દષ્ટિ બિન્દુ આપણે હમેશાં જાળવી શકતી નથી, જ્યારે જ્યારે ચર્ચા કરવામાં આવે છે ત્યારે ત્યારે સગવડ પડે ત્યાં ઘર્મ સિદ્ધાન્તને આધાર લેવામાં આવે છે અને જ્યાં સગવડ ન પડે ત્યાં રૂઢી” “વ્યવહાર” “આચાર’ને આગળ પાડી દેવામાં આવે છે. આ રીતિ અયોગ્ય છે, એટલું જ નહિ પણ ચર્ચાને કદિ નિકાલ ન આણે તેવી છે. કોઈ પણ બાબતની ચર્ચા કરતાં પ્રચલિત વ્યવહાર શું છે તે તરફ વિચાર જ ન ક એવું અત્ર વક્તવ્ય નથી, પણ નિર્ણય તે ધર્મની નજરે જ થવો જોઈએ, ધર્મ પણ વ્યવહારને પિષે છે એમ કહેવામાં આવે તો પછી કદિ કોઈ બાબતને નિર્ણય થાય જ નહિ અને ધર્મ શું કહે છે તે વિચારવાનો અવકાશ જ ન રહે. વ્યવહારમાં ગમે તેવા ગોટાળા ચાલતા હોય તે જે ધર્મને માન્ય હોય તે પછી ધર્મની નજરે વ્યવહારના પ્રશ્નને નિકાલ કરવાને સવાલ પણ ઉભું થતું નથી. કોઈ મુ. દાની બાબતને ઉડાવી દેવાને માર્ગ પ્રચલિત વ્યવહારને આધાર લે એ છે. આ બાબત બહુ વિચાર કરીને નિર્ણય કરવા જેવી છે અને તેને નિર્ણય ન થાય ત્યાં સુધી ચચા કરવી તદ્દન નકામી છે. આ મુદ્દા ઉપર વિચાર કરવા સર્વ વિદ્વાનને મારી ખાસ વિજ્ઞપ્તિ છે. અત્યારે અનેક બાબતની ચર્ચા આપણી કેમમાં ચાલે છે લેખકે મનમાં આવે તેમ લખે છે, બોલનારા બોલે છે પણ મુદ્દો લયમાં રહેતે નથી, તેથી ચર્ચામાં અર્થ વગરની ગરમી વધી જતી જોવામાં આવે છે. એમ લાગે
For Private And Personal Use Only
