________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રાચીને પ્રકરણ,
1et
ભાવાર્થ—મેાહનીય, જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય અને અંતરાય એ ચાર ઘાતિ± જેના ક્ષય પામી ગયા છે અને વેદનીય, આયુષ્ય, નામ તથા માત્ર એ ચાર ભુતધારણીય-અઘાતિ કર્મને જે અનુભવ કરે છે એટલે તે ચાર અઘાતિ કમ હન્તુ ખપા વવાનાં ખાકી છે તે સર્વજ્ઞ--કેવળ જ્ઞાની મહાશય ભવ્યજનાને પ્રતિબોધ કરતા, જઘન્યધી જે ઘડી અને વધારેમાં વધારે દેશે હાં ક્રોડપૂર્વ પર્યંત વિચરે છે. ઢેરો ગ્ એટલે આઠ વર્ષ ન્યૂન, જે પુરૂષનું આયુષ્ય ક્રેડ પૂર્વનું ડાય તે આઢ વર્ષ વ્યતીત થયે દીક્ષા ગ્રહણ કરે અને દીક્ષા ગ્રહણ કર્યા પછી તરત કેવળજ્ઞાન ઉપજે તેના આશ્રી ઉપરનું કથન સમજવું. કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન થયા પછી અંતર્મુહૂત માત્ર આયુષ્ય ભગવે તેના આશ્રી જન્ય કાળ કથન અને રોષ માટે મધ્યમ સમજવું. ૨૭૦ तेनाभिन्नं चरमभवायुर्दुर्भेदमनपवर्तित्वात् । तदुपग्रहं च वेद्यं तत्तुल्ये नामगोत्रे च ॥ २७१ ॥ यस्य पुनः केवलिनः कर्म भवत्यायुपोऽतिरिक्ततरम् ।
समुद्घातं भगवानथ गच्छति तत्समीकर्तुम् ।। २७२ ।। અ----ચરમશરીરીનું આઉખુ નિરૂપકમી હોવાથી તે અભિન્ન (પૂર્ણ) અને વિતપર્યંત અભેદ્ય છે. તે આયુષ્યને સહાયકારી વેદનીય કર્મ અને નામ તથા ગાત્ર કર્મ પણ તેને તુલ્ય હોય છે. અર્થાત્ આયુષ્યપર્યંતજ તેમની સ્થિતિ હોય છે. જે કેળી ભગવાનનાં અવશિષ્ટ વેદની, નામ રે ગોત્ર કર્મ આયુષ્ય કર્મ થી અધિકતર હોય તેને સમ કરવાને માટે (કેવળી) સમુદ્દઘાત કરે છે. ૨૭૧–૨૭૨,
વિવેચન—૨ ભવમાં જીવના મેક્ષ થવાના હોય છે તે તેને ચરમ ભવ કહેવાય છે. તે ચરમ ભવમાં આયુષ્યનું અપવન ( ફેરફાર-વધઘટ) થતુ જ નથી, એટલે કે અધ્યવસાય નિમિત્તાકિ સાત કારણામાંના કોઇથી પણ જન્મ પન્ત આયુષ્ય તૂટતું નથી—અભેદ્ય રહે છે. તેથી તે આમાની જેટલી સ્થિતિ હોય છે તેટલીજ સ્થિતિવાળાં વેદનીય, નામ અને ચેત્ર કમ હોય છે, અને તે વેદનીયાદિ કર્મોની સ્થિતિ જેટલુજ આખું પણ હોય છે, એટલે એ ચારે ભવાપાણી કર્મીની સ્થિતિ એક સરખી હોય છે. સાર એ છે કે આમાથી જુદા એવાં પણ નામ, ગોત્ર અને વેદનીય કર્મ અભિન્ન એટલે તેના સરખી સ્થિતિવાળાં હોય છે. આયુષ્યવડે તે વેદનીયાદિ ઉપગ્રહિત છે એમ કહેવાની મતલબ એવી છે કે આયુષ્યના સમૃધ હોય ત્યાં સુધીજ વેદનીયાદિ કર્મ હાઇ શકે છે. અને તે આયુષ્ય કર્મની સગાતેજ
૧ અધ્યવસાય, નિમિત્ત, કષાય અને વેદના પ્રમુખ સપ્ત કારણોવરે ઓછું ન થ′ શકે એવું. ૨ કર્મ સમીકરણાર્થે પ્રયત્ન વિશેષ,
For Private And Personal Use Only
