________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વગુણુ પ્રચ્છાદન.
૧૪૯
થળ સુખ કરતાં આત્મિક સુખમાં અનેક ગણે વિશેષ આનંદ છે તે દ્વિતીય પ્રકારનું આધ્યાત્મિક સુખ વાસ્તવિક છે, ચિરસ્થાયી છે અને એના પ્રયત્નમાં પણ એવી શાંતિ રહેલી છે કે તેને અનુભવ કરવા ચોગ્ય છે. આટલી વિચારણાની શુદ્ધિ થતાં પહેલાં તેને બહ અનુભવ કરવા પડે છે, અનેક પ્રકારની અવલોકના કવી પડે છે, અનેક વિચારશીલ મનુષ્યના પ્રસંગમાં આવવું પડે છે, અને વારંવાર નિચેની વિચારણા પર મનને સ્થિર કરવું પડે છે. પરંતુ સહજ વિચાર કરતાં પણ સ્થળ સુધી પોતાની માન્યતા પર તે તેને તિરસ્કાર છૂટે છે અને તેથી આગળ વધવા તેના મનમાં વિચારણા થાય છે. આવી અનેક પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થતાં થતાં આખરે તેને આત્મદર્શન કરવાનો નિર્ણય થાય છે. છતાં વળી વિભાવનું જોર તેના પર પિતાને કાબુ ચલાવ્યા કરે છે અને વારંવાર તેને સંસાર તરફ ખેંચી લાવે છે. તેને વિભાવે સમજાવે છે કે જેટલું બને તેટલું ખાઓ, પીઓ, આનંદ કરે; ત્યાગ કરીને સુખ મેળવવું એ છતાં સુખને ત્યાગ કરવામાં તમારું ડહાપણ નથી; મળે તે ભેગવી લે અને વિશેષ માટે પ્રયાસ કરો. આવા ખેટા પાઠ સમજાવીને પ્રાણીને સંસાર તરફ ખેંચે છે, વળી કોઈ તમારો લાગતાં પ્રાણ પાછે વિચાર કરે છે અને એ પ્રમાણે સંસાર દશા અને આત્મિક દશા વચ્ચે મોટું યુદ્ધ ચાલે છે. જેમ જેમ ચેતનની ઉત્કાન્તિ વધતી જાય છે તેમ તેમ વિભા પર સામ્રાજ્ય સવિશેષપણે તેને પ્રાપ્ત થતું જાય છે.
- હવે એ વિશિષ્ટ આત્મદર્શનમાં શું મહત્તા છે તે તરફ જરા લક્ષ્ય આપીએ. આત્મદર્શન કરવામાં જે આનંદ છે તેને સરખાવવા માટે સ્થળ વસ્તુ કે ભાવ કઈ યોગ્ય નથી. એનો એક સામાન્ય દાખલે આપીએ. આપણે તે ચાલ્યા જતા હોઈએ ત્યાં એકાએક કેઈ બાળકનો પગ મોટર નીચે કચરાઈ જતા આ પણે જોઈએ છીએ. આપણે તે બાળક પાસે જઈ તેને સ્વસ્થ કરીએ, તેના પગ પર જળ નાખીએ અથવા તેને ગાડીમાં નાખી નજીકની હોસ્પીટલમાં લઈ જઈ ત્યાં આપણી દેખરેખ નીચે તેને યોગ્ય મલમપટ્ટા કરાવીએ અને તેની દુઃખી દશા પર દયા લાવી તેને બે ચાર રૂપિયા આપીએ; આવે વખતે મનમાં જે ભાવ ચાલે છે તેને સરખાવવા દુનિયાના કયા પ્રસંગેની સરખામણી બતાવી શકાય? એક અસત્ય વચન બોલવામાં કે ખોટી સાક્ષી આપવામાં હજારો રૂપિયાનો લાભ મળે તેમ હોય તે વખતે લાલચને લાત મારનાર કઈ કઈ પ્રાણુંઓ જોવામાં આવે છે તે વખતે ફરજ બજાવવાના વિશિષ્ટ ખ્યાલથી જે આત્મસંતોષ તેઓને થતો હોય છે તેની સરખામણ દૂધપાક પુરીના ભેજન સાથે કે સુંદર ગાયન સાથે કરવી તે હાસ્યજનક લાગશે. એક ભરપૂર વૈવન મદમસ્ત સવાગસંપૂર્ણ સુંદરી પ્રણયયાચના કરે, થળ એકાંત હાય, પિતાનું વૈાવન ચાલ્યું જતું હોય, બહાર કાપવાદ થવાને સંભવ પણ ન હોય તે વખતે પ્રણયયાચનાને તિરસ્કાર કર
For Private And Personal Use Only
