________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધાર
જૈન ધમ પ્રકાશ
માણુસ માટે થવાને બધાયલે નથી પણ વિશુદ્ધ વર્તનવાળા થવાને બધાયલા છે, હાઈ રેલવી એ બુજુની માગો ઉપર આધાર રાખે છે અને વિશુદ્ધ વર્તન તરવૃત્તિ પર આધાર રાખે છે. પ્રમાણિક રીતે રહેવું, સત્ય બેવુ, પાતાની નૂત પર અંકુશ રખવે, નિણુ વ કરેલી મામતે હિંમતપૂર્વક વ્યવદ્વારમાં આદરવી એ સવ અની શકે તેવી બાબત છે. એમાં કાંઇ બહારના સયાગા ઉપર આધાર રાખવે પડતુ નથી. લોકો ઘણીવાર અતિ ધનવાન અને ઘણુ ભાંગેલાને આગેવાનપદ આપે છે; પરંતુ અંતઃકરણ પૂર્વક માન તા વિશિષ્ટ ચારિત્રવાનને જ મળે છે, ધનની સાથે વર્તન કે ચારિત્રને જરાપણું સંબંધ નથી, ધનવાનું ચારિત્ર્યવાન, હાય ઍવે કાંઇ નિયમ નથી અને ઘણીવાર ધન ચારિત્રને નુકશાન કરે છે એ તેની પ્રાપ્તિના અથવા વ્યયના પ્રસ`ગેા વિચારવાથી જણાશે. તેવીજ રીતે વિદ્યાને અને ચારિત્રને પણ ખાસ સબંધ નથી. આ હુકીકત જરા અટપટી લાગે તેવી પણ સત્ય છે તે જરા વધારે ખારીકીથી વિચારીએ. બહુ વિદ્યાને અંગે વિચારણા કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે એ ખરી વાત છે, પણ વિચારણાના સદુપયોગ થાય તેા જ લાભ થાય છે. કેટલીક વાર ઘણા વિદ્વાન માસાને પણ પેાતાની જાત પર જોઇએ તેવા અકુશ આવેલે હાતા નથી. તે અમુક ખાખતા પર વિચારણા કરે, પૃથક્કરણ કરૂં, વાતે કરે, પરંતુ તેની વ્યવહાર શુદ્ધિ એટલી હાતી નથી. કહેવાની મતલબ એ છે કે વર્તનને અને ઉપર ઉપરના વિદ્યાભ્યાસને ખાસ સબંધ નથી. ચારિત્રમાં સ્થિરતા થવા માટે જ્ઞાનની ખાસ જરૂર છે, પણ ભણેલ હાય માટે જ આદ ચારિત્રવાન્ અમુક પ્રાણી હોય એમ ધારી લેવાની ખાસ જરૂર નથી. આથી ચારિત્ર-વન વિશુદ્ધ કરવા માટે બહુ વિચારણા કરવાની જરૂર છે. લેાકેાના બાહ્ય ખ્યાલથી એ બાબતમાં લેવાઇ જવા જેવુ' નથી.
જેમ બને તેમ વિશુદ્ધ વર્તન કરવાને પ્રયત્ન કરવાની ખાસ જરૂર છે. જ્યાં સુધી બાહ્ય અને અભ્યંતર અને રીતે વર્તન વિશુદ્ધ ન થાય ત્યાં સુધી સ્પષ્ટ આત્મદર્શન થવાને સાવ જરાપણ નથી, એ આટલા વિવેચન ઉપરથી લક્ષ્ય પર આવી ગયુ હેશે. જ્યારે ચેતનની પ્રગતિ થવાને! સમય નજીક આવે છે. ત્યારે તેનુ ઉત્થાન થાય છે અને તે વખતે તે વિશેષપણે ગુણુ પ્રાપ્ત કરવા વિચાર કરે છે, નિર્ણય કરે છે અને તે બાબતમાં આગળ વધે છે. આત્મદર્શન કરવાને આગે આવે નિર્ણય જૈન ચેગપરિભાષામાં કહીએ તે ઇંલ્લા પુદ્ગલ પરાવનમાં થાય છે. ત્યાં સુધી પ્રાણીને એષ્ટિ હેાય છે. અત્યાર સુધી બાહ્યષ્ટિએ અથવા ગતાનુગતિક રીતે વન કરતા હોય છે, તેને બદલે આત્મદર્શન કરવાને ઉદ્દેશ સ્પષ્ટ રીતે લક્ષ્યમાં રાખીને આષ્ટિ મૂકી દઇ ચેગષ્ટિમાં આવે છે,
For Private And Personal Use Only
