________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પહ
જૈનધર્મ પ્રકાર. નાર-સુંદરીને બહેન કહીને બોલાવનારની મહત્તા સરખાવવા માટે કોઈ પદાર્થ કે ભાવ સ્થળ સૃષ્ટિમાંથી શોધવે એ મારા નમ્ર અભિપ્રાય પ્રમાણે નામ પ્રયાસ છે. આ દર્શન કરનારને આનંદ કેવા પ્રકારનો થતો હશે તે બતાવી શકાય તેવું નથી, તે અનુભવનો વિષય છે. માત્ર તે સંબંધમાં એટલું જ કહી શકાય કે સ્થળ સુખના ખ્યાલમાં અથવા ઉપગમાં જે આનંદ છે તેના કરતાં આત્મિક આનંદ તદ્દન અલાકિક વસ્તુ છે અને તેમાં રહેલે આનંદ અનેક ગણે હાઈ વર્તમાન ભાષામાં અનિર્વચનીય છે. આ આનંદ આત્મદર્શનને અંગે પ્રાપ્તવ્ય છે તે તરફ લક્ષ્ય આપવાની વારંવાર જરૂર છે, કારણકે જ્યાં સુધી સ્થળ સુખનું જ સાધ્ય હોય ત્યાંસુધી તેથી આગળ વધારો કરવા નિર્ણય થતું નથી અને એવા નિર્ણય વગાર આત્મપ્રગતિ થતી નથી.
એવા વિશિષ્ટ આત્મદર્શનનું સાધન શું ? શું કરવાથી એ આનંદ પ્રાપ્ત થાય? એ વિચારણા તરફ સાધારણ રીતે લક્ષ્ય દોરાય તેવું છે. આનાં સાધનો જેઓએ તે આનંદ અનુભવ્યું છે તેઓ બહુ સ્પષ્ટ રીતે બતાવી ગયા છે અને તે માર્ગ પર અભિસરણ કરવું એ તેવું સુખ પ્રાપ્ત કરવાનું કારણ છે. એ માગના અનેક ભેદ વિભેદપર વિચાર કરવા પહેલાં માત્ર આપણે એક સૂત્ર ધ્યાનમાં રાખીએ તો તે માર્ગની ચાવી પ્રાપ્ત થાય તેવું છે એમ તે માર્ગ પર અનુભવ કરનારા કહી ગયા છે અને તે ચાવી ધ્યાનમાં રાખવા આપણે પ્રયાસ કરીએ. અનેક બાબતો જેવા અને તેની વિગતમાં ઉતા જેટલી સ્થિરતા કે અવકાશ હાલની દશામાં મળે તેવું ન હોય તેણે માર્ગદર્શન કરી લેવું એ ખાસ ઉચિત છે, કારણકે એકવાર એવી ચાવી પ્રાપ્ત થઈ જાય તો પછી વિશેષ નિ
ય તે માર્ગ પર આવવાનો થાય અને તેમ થતાં માર્ગ તુરત મળી આવે, આવો માગ કર્યો છે અને તેની ચાવી કઈ છે તે હવે વિચારીએ.
આત્મદર્શન કરવાને માગ ગુણપ્રાપ્તિ છે. ગુણને સમજવા, વિચાકરવા અને તેને પોતાના જીવનનો ભાગ બનાવી દેવા એ આત્મદર્શન કરવાનું ખાસ સાધન છે. નૈસર્ગિક રીતે વર્તન એવા પ્રકારનું થઈ જવાની જરૂર છે કે અતિ સુંદર રીતે અન્ય પ્રતિ વ્યવહાર ચાલે અને અંતર શુદ્ધિ નિરંતર સવિશેષપણે થયા કરે. વિશિષ્ટ વર્તનને અંગે બાહ્ય અને અત્યંતર બંને રીતે બહુ સૂકંમદષ્ટિથી વિચાર કરવાની જરૂર છે. બાહ્ય વર્તન એવા પ્રકારનું હોવું જોઈએ કે જેથી સાધારણ રીતે સર્વને અખંડ વિશ્વાસ આ પ્રાણી ઉપર ઉત્પન્ન થાય. કોઈપણ પ્રકારના રાકેચ વગર તેને ગમે તેટલા રૂપિયા સેંપવામાં આવે કે સસ્થાને વહીવટ સંપવામાં આવે તો તેને સીધી કે આડકતરી રીતે કોઈપણ પ્રકારને તેને લાભ લેવા ઈચ્છા ન થવી જોઈએ. અને તેણે વર્તન એવા પ્રકાર
For Private And Personal Use Only
