________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
થાનક અગ્યારમું (.)
૧૭૬
તે સ્વાભાવિક અનુપમ લાભ કેવળ સહનશીલતાની ખામીથી દ્રષબુદ્ધિવડે તેનાથી લહી શકાતું નથી. એટલું જ નહિ પણ સદગુણ તરફ ઢષભાવ ધારણ કરવાથી તે પિતાના પ્રાપ્ત ગુણોને કલંકિત કરે છે. જેથી તેના પ્રાપ્ત ગુણની કિમત વિદ્વાન અને માં બહુજ થોડી અંકાય છે અને પિતાના પ્રાપ્ત ગુણમાં તે કશે વધારો કરી શકતા નથી, પરંતુ પ્રબળ તૃષાગે પિતાના મૂળ ગુણને પણ વિનાશ કરે છે. જે ભાગ્યવંત અને પિતે અનેક સગુણથી અલંકૃત છતાં બીજાનાં સદૃગુણે નિહાળીને પ્રમુદિત થાય છે, તે પિતાના સદ્દગુણોની સારી પુષ્ટિ કરી શકે છે, અને જગમાં ઉત્તમ યશકીર્તિને પણ વિસ્તારે છે. (૪). જ્યાં જ્યાં સદ્દગુણ જોવામાં આવે ત્યાં ત્યાં અકૃત્રિમ રાગ (પ્રેમ) ધારણ કરી દીલમાં પ્રમુદિત થવું અને કઈ જીવ હીણગણી-નિંદક કે ઇષણ જોવામાં આવે તે તેના ઉપર પણ કષ નહિ કરતાં મધ્યસ્થ થઈ રહેવું એમ સમજીને કે સર્વ જીવ કર્મવશ વિવિધ ચિા કરે છે. જેને સંસારમાં વધારે વખત પરિભ્રમણ કરવાનું હોય તે ઈષ, અદેખાઈ, પરનિંદાદિક તજી શકે નહિ અને જે જલદી સંસારને પાર પામવાના હોય તે દ્વેષાદિક રહિત સમચિત્ત-સમતા પરિણમી હેય. આવી રીતે ચિંતવવાથી પિતાના આત્માને કશે પરિતાપ થાય નહિ, એટલું જ નહિ પણ પરમાત્માની પવિત્ર આજ્ઞા તરફ ઉત્તમ લક્ષ રહેવાથી પિતાનામાં સદ્દગુણની વૃદ્ધિ થાય. ૫ ઇતિ.
| મુ. કવ વિ૦ - કિંચિત્ વિવેચન–હે મિત્ર ! તૃષ કેઈના પર ન રાખીએ. શા માટે ન રાખીએ? ઢષ તજવાથી જ શિવસુખની પ્રાપ્તિ થાય છે તે માટે ન રાખીએ. આ અગ્યારમું પાપસ્થાનક બહુ ખરાબ છે, કારણ કે તે ચિત્તને મલિન કરનાર છે. ચિત્ત જે દ્રષબુદ્ધિ વિનાનું હોય તે જ તેને ઠીક ગણવું. આમ કહેવાનું કારણ એ છે કે-ચરણ સિત્તરી અને કરણ સિત્તરી બરાબર પાળવામાં આવતી હોય તે પણ જે હૃદયમાં કોઈના ઉપર ઢષ વહન થતો હોય તે તે નિફળ જ છે. બેંતાળીશ દેવરહિત આહારના લેનારા મુનિ પણ આ ધુમ દેશવડે પ્રબળ વિકારવાળા ગણાય છે અને ઉગ્ર વિહાર તેમજ શાસ્ત્રવિહિત તપ જપાદિ ક્રિયા કરનારા મુનિ પણ જે દ્રષ કરતા હોય છે, તે સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે. ત્યારે પછી સંસારી પ્રાણી જે દ્રષ કર્યા કરે તો તેના પરિભ્રમણાદિનું તે પૂછવું જ શું? અષ્ટાંગયેગનું સાધન કરવા ઇચ્છનારને તે પ્રથમથી જ અદ્રષી થવું પડે છે, નહીં તે તેની યોગ સાધના થઈ શકતી નથી અને અષીને સર્વ સાધન સહેલું થઈ પડે છે.
જગતુમાં બે પ્રકારના મનુષ્ય હેય છે. ગુણ ને નિપું છું. તેમાં જે તે જ નિફી હેય છે તે તે બીજાને શુ જ નથી. કપરી માણસ જ
For Private And Personal Use Only
