Jain Dharm Prakash 1903 Pustak 019 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

પર
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ, નરસા ક એ થયો, પણ જિનશાસ્ત્રકારોએ જે કર્મ શબ્દનો અર્થ સંપૂર્ણ રીતે દર્શાવ્યો છે તેવો કોઈએ દર્શાવેલ નથી. કર્મ તે દેહધરી છે ઉત્પન્ન કરેલી જે શકિત કે તે જીવને સંસારમાં પરિભ્રમણ કરાવે છે ટુંકામાં દેહધારી જીવન આ સાંસારિક બાંધે તે કર્મ. આ પ્રમાણે કર્મ શબ્દના અર્થમાંથી યજ્ઞાદિક ક્રિયા સંબંધી વિચારને સંપૂર્ણ રીતે બાતલ કરવામાં આવે છે; જે કર્મ જાને નીચી ગતિએ રાખે છે તેને પાપ કહે છે અને જે તેને ઉર્ધ્વ ગતિમાં લઈ જાય છે તેને પુણ્ય કહે છે જેન ધર્મશાસ્ત્ર કર્મનું વિસ્તાર પૂર્વક આખ્યાન કરે છે; અને કમને આત્મા પોતાની તરફ કેવી રીતે આકર્ષે છે (આશ્રવ) કર્મ આત્માની સાથે કેવી રીતે એકરૂપ થઈ જાય છે (બંધ) કર્મોને કેવી રીતે રોધ થઈ શકે છે (સંવરે) અને તે કમને સમૂળ ખપાવી ( નિજા) આત્મા કેવી રીતે મેક્ષ પામે છે તે સર્વ બાબતનું સારી રીતે સ્પષ્ટીકરણ કરે છે. • જૈનધર્મશાસ્ત્રના અસાધારણ એવા કર્મ સબંધી આખ્યાનમાં જુદા જુદા અનેક વિષયોને સમાવેશ કરે છે. જેવાકે સંવેદન (પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન ), અનુભવ, ચેતતા, સુખ દુઃખ, આત્મગુણ, દેરામ્ય વિગેરે જીવ સંબંધી સવ બાબત. અન્ય ધર્મ નાં કેઈપણ શાસ્ત્રમાં જીવ વિચાર સબંધી વિરતાર પૂર્વક આખ્યાન કરેલું નથી કે જેવું જૈનશાસ્ત્રમાં કરેલું છે. અન્યશાની જેમ જન પણ પુનર્જ
ન્મ છે એવું શિખવે છે. અને પુનર્જન્મ, પરિપકવ થઇને મૃત્યુ પછી તરતજ ફળ આપનારા એવા કમની પ્રકૃતિ ઉપર આધાર રાખે છે.
મારા આખ્યાન ઉપરથી સૈ કેઇને એમ દેખાયું હશે કે જેનોને મનોરથ શારીરિક, માનસિક અને અધ્યાત્મિક પરિપૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરવાનું છે. અને અંતે પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરવાનું છે. આ અક્ષત આધ્યાત્મિક વ્યકિત ભાવ કદિ આ દશ્ય થતા નથી, લય પામતો નથી, પરમાત્મામાં મળી જતો નથી, અચેતનાવાળે નથી, પણ તે શાશ્વત છે, અને સંપૂર્ણ જ્ઞાન તથા અનુપમ સદ્દત્તિમય છે. દરેક આત્માનો આવો શ્રેષ્ઠ ઉદેશ હેવાથી, જેને જીવ રક્ષાના માર્ગને બેહુ માન આપે છે. વિશ્વ મનુષ્યનાજ અર્થ નથી પણ તે પ્રાણીઓની ઉત્તરત્તર વૃદ્ધિને અર્થે એક શાળા રૂપ છે. અહિંસા તે પરમ ધર્મ છે એમ જ માને છે અને તેઓની નિત્ય કર્મ પ્રમુખ સર્વ ક્રિયાઓ, તેઓની દેવગુરૂની ઉપાસના, તેઓના રીત રીવાજ વિગેરે સર્વેને મૂળ ઉપભ તે અહિંસા, તેજ અહિંસાના નિયમ ઉપર જેનોએ મોટા નાના અનેક શહેરોમાં ખેડાં