Jain Dharm Darshan Ek Jankari

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 104

| ਇਹਨਾਂ ਪਦਾ ਦੇ ਅਰਥ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ :
ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ ਅਰਿਹੰਤ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਹੋਵੇ ਸਿਧਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਆਚਾਰੀਆ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਉਪਾਧਿਆਵਾਂ ਨੂੰ
ਨਮਸਕਾਰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਪੰਜਾਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਨਮਸਕਾਰ ਸਾਰੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਮੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਮੰਗਲ ਹੈ, ਭਾਵ ਉੱਤਮ ਮੰਗਲ
ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਸਦਾ ਵਿਆਪਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸਭ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਾ ਮੂਲ ਆਧਾਰ ਅਫ਼ਿਰਕੂ, ਅਨੇਕਾਂਤ ਮੁਖੀ ਭਾਵਨਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜੈਨ ਧਰਮ ਨੇ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਨੂੰ ਆਸਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਾਤ ਪਾਤ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਫਿਰਕੇ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਜੈਨ ਹੋਣ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੈਨ ਹੋਣ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਮਿੱਅਕ ਦਰਸ਼ਨ, ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਚਾਰਿਤਰ ਦੀ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ। ਇਸ ਰਤਨ ਤਰੇ ਤਿੰਨ ਰਤਨ) ਦੀ ਜੋ ਅਰਾਧਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਫੇਰ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਫਿਰਕਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਮੁਕਤੀ (ਨਿਰਵਾਣ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਅਨਯ ਲਿੰਗੀ ਸਿਧਾ (ਦੂਸਰੇ ਭੇਖ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧ) ਹਿਸਥ ਲਿੰਗ ਸਿਧਾ (ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਿਸਥੀ ਸਿਧ) ਜੇਹਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਮੁਕਤੀ ਲਾਭ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੇਖ ਅਤੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।