________________
કર્મબંધ
૫૧
આમાં જે કર્માએ પહેલહાર કરી તે ચોંટતા હોય છે તેમનામાં તે તેમના શાન્તિકાળ દરમિયાન ફેરફારે થઈ શકે છે. પણ ચેથા પ્રકારની રીતે જે કર્માણના જથ્થા જીવાત્મા સાથે એકરસ થઈ ગયા છે તે જથ્થાના સ્વભાવ, સ્થિતિ, બળ વગેરે નિર્ણયમાં કશે જ ફેરફાર થઈ શકતો નથી. જે સારો સ્વભાવ હોય તો સારો જ રહે; સે વર્ષને સ્થિતિ નિર્ણય હોય તે સે વર્ષને જ સ્થિતિ નિર્ણય રહે, કર્માણનું જે બળ હોય તેટલું ને તેટલું જ તેમાં રહે.
મિત્ર! તમે પૂછશે કે આમ બનવાનું કારણ શું? એને જવાબ એ છે કે જીવાત્મા જ્યારે કર્માણુ લે છે ત્યારે-તે કર્માણ લેતી વખતે તેના મનના સારા કે નરસા ભાવે કેટલા જેરમાં ઉછાળા મારે છે તે ઉપર આ વાતને નિર્ણય થાય છે. ધારે કે દસ માણસો એક દિવસમાં દસ વ્યક્તિનું ખૂન કરે છે. હવે પ્રત્યેક માણસે એકેક વ્યક્તિનું ખૂન કર્યું એટલે આમ તે બધા સરખી હોળમાં મુકાય. પરંતુ ખૂનના ય પ્રકારે હોય છે. કઈ એ ગળું દાબીને ખૂન કર્યું, કેઈએ ખંજર મારીને કર્યું, કેઈએ વળી એ વ્યક્તિને અંગઅંગના કટકા કરી નાખ્યા ! કેઈએ માથું છુંદી નાખ્યું ! ખૂનની વિવિધ રીતે ઉપરથી આપણે ખૂની માણસના મનના ભાવોને આવેશ કલ્પી શકીએ છીએ. અંગઅંગના કટકા કરી નાખનારને મનોભાવ અત્યન્ત વધુ હિંસક હોય એ કલ્પના જરા ય અસ્થાને નથી.
બીજી વાત. દસ માણસે જુદી જુદી સખાવત કરે છે.
