________________
જીવાત્માનાં બે સ્વરૂપ અસલી અને નકલી ૯૩
આપણે પૂર્વે જેઈ ગયા કે સેળમા ગ્રુપના કર્માણ જ્યારે ચૂંટે છે ત્યારે જ તેને સ્વભાવ નિર્ણય છે. સામાન્યતઃ તેના આઠ સ્વભાવે હોય છે. જીવાત્માને (૧) અજ્ઞાની બનાવવાને (૨) અંધ બનાવવાનું કે પ્રમાદી વગેરે બનાવવાને (૩) સંસારના સુખમાં સાવ પાગલ બનાવીને સ્વાર્થી બનાવવાને,
જશેખી બનાવવાને, કામ-ક્રોધી બનાવવાનું કે રાગદ્વેષી બનાવવાને (૪) કૃપણ, દ્રરિદ્ર, પરાધીન કે દુર્બળ વગેરે બનાવવાને (૫) શરીર-સુખી કે દુઃખી બનાવવાને (૬) જન્મ-જીવન કે મૃત્યુવાળે બનાવવા, (૭) શરીર, ઇન્દ્રિ, યશ-અપયશ, સૌભાગ્ય વગેરેથી યુક્ત બનાવવાને (૮) ઊંચ કે નીચકુળવાળે બનાવવાને.
પણ જ્યારે આ આઠે ય સ્વભાવવાળા બધા જ કર્માએાની જીવાત્મા ઉપરથી જડ ઊખડી જાય છે ત્યારે જીવાત્મા પોતે પરમાત્મા બને છે અને પછી તેના પિતાનામાં જ કર્માણુથી દબાઈ ગએલા આઠ મહાન ગુણે પ્રગટ થાય છે. (૧) તે પૂર્ણજ્ઞાની બને છે (૨) પૂણદશની બને છે (૩) સર્વથા રાગ-દ્વેષાદિ વિનાને બને છે (૪) પૂર્ણ પરાક્રમી વગેરે બને છે (૫) પૂણે સુખી બને છે (૬) અવિનાશી બને છે (૭) અરૂપી બને છે (૮) અને વિલક્ષણ પ્રકારની સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરે છે.
આમ કર્માણુને નાશ થતાં પરમાત્મા બનનાર જીવાત્મા પિતાની અતિભવ્ય સહજદશાને પ્રાપ્ત કરે છે.
૫૦ અગુરુલઘુ સ્થિતિ
