Book Title: Indian Antiquary Vol 42
Author(s): Richard Carnac Temple, Devadatta Ramkrishna Bhandarkar
Publisher: Swati Publications

Previous | Next

Page 275
________________ THE PRIORITY OF BHAMAHA TO DANDIN OCTOBER, 1913.] - 263 अन्यैः स्वचरितं तस्यां नायकेन तु नोच्यते। स्वराणाविष्कृति कुयादभिजातः कथं जनः॥ भामह. Compare with the above, the following from Dandin's Kavyddaria : अपादः पदसन्तानो गद्यमाख्यायिका कथा । इति तस्य प्रभेदो दो तयोराख्यायिका किल॥ नायकेनैव वाध्यान्या नायकेनेतरेण वा। स्वगुणाविष्क्रिया दोषो नाच भूतार्थसिनः॥ अपि स्वनियमो वृष्टस्तथाप्यन्यैरुदीरणात् । भन्यो वक्ता स्वयं वेति कीदृग्वा भेदकारणम् ।। वक्र चापरवकच सोच्छासत्वं च भेदकम् । चिह्वमाख्यायिकायाश्चेत् प्रसङ्गेन कथास्वपि ।। आर्यादिवत् प्रवेशः किं न वकापरवयोः । भेदश्च दृष्टी लम्भादिरुच्छासी वास्तु किं ततः॥ तत् कथाख्यायिकेत्येका जातिः संज्ञाद्वयाड़िता। अत्रैवान्तर्भविष्यन्ति शेषाचाख्वानजातयः॥ On a comparison of the description of कथा and आख्यायिका as given by भामह and पण्डिन्, .it will be seen at once that Bhamaha recognizes a difference between them ; while Dandin says that they belong to one and the same class of compositions with two names. The facts that Dandin knew that the difference between कथा and आख्यायिका was traditional (as the word किल'किल इति ऐति - shows) and accepted by old Alankārikus, that Bhamaha acknowledges the difference between them and that the points of difference between them (1 we a r regter कथा नोच्छासवती; २ भाख्यायिकायां वक्र चापरवकं च कथायां न वक्र नाप्यपरवक्रम्; 3 आख्यायिकायां नायकेन स्ववृत्तमाख्यायते कथायामन्यायकवृत्तमाख्यायते) as attacked by Dandin are precisely the same as those mentioned by Bhamaha afford a strong presumption in favour of the priority of Bhâmaha to Dandin. 2 गतोऽस्तमर्को भातीन्दुर्यान्ति वासाय पक्षिणः । इत्येवमादि किंकाव्यं वार्तामेनां प्रचक्षसे ।। भामह. गतोऽस्तमर्को भातीन्तुर्यान्ति वासाय पक्षिणः। इतीदमपि साध्येव कालावस्थानिवेदने ॥ दण्डिन्. Here गतोऽस्तमर्क: etc. is declared to be bad poetry by Bhā maha ; while Dandin says that it is undoubtedly good poetry. The use of ry is pointed and seems distinctly levelled against those who call it bad poetry. Bhâmaha is one that we have found as such and this allueion of Dandin is another strong evidence in favour of the priority of Bhâmaha. 3. अपार्थं व्यर्यमकायें ससंशवमपक्रमम् । ब्दहीनं यतिभ्रष्टं भिन्नवत्तं विसन्धि च॥ देशकालकलालोकन्यायागमविरोधि च। प्रतिज्ञाहेतुपृष्टान्तहीनं पुष्टं च नेष्यते ॥ भामह. भपाथै व्यर्थमेकाय ससंशयमपक्रमम् । शब्दहीनं यतिभ्रष्टं भिनवृत्तं विसन्धिकम् ।। देशकालकलालोकन्यायागमविरोधि च । इति दोषा दर्शवते वाः काव्येषु सूरिभिः ।। प्रतिज्ञाहेतवृष्टान्तहानिदोषो न वेस्यसौ॥ विचारः कर्कशमायस्तेनालीटेन किं फलम् || दण्डिन्.

Loading...

Page Navigation
1 ... 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400