________________
હવે તા જાગા !
આત્મજ્ઞાન થતાં શોક કેવા હળવા થાય છે એનું આ એક જવલત દૃષ્ટાંત તમારી સામે મૂકુ છું. શાકના તળિયે શાન્તિ
૧૯૦
શાણી સુમતિ ભગવાન શ્રી મહાવીરની વાણી સાંભળવા ગઈ હતી, એના પિત આત્મારામ બહાર ગયેા હતેા. એના અને યુવાન પુત્ર તળાવમાં સ્નાન કરવા ગયા હતા.
સુમતિએ વ્યાખ્યાનમાં સાંભળ્યું: જ્યાં સંયાગ છે, ત્યાં વિચાગ છે. આત્મા સિવાય જગતની પ્રત્યેક વસ્તુ વિખૂટી પડે છે. આજે આપણે જેના માટે હસીએ છીએ, તેજ વસ્તુ આવતી. કાલે રડાવે છે. આનદ અને શોક એક જ ત્રાજવાના એ પુલ્લાં છે. અન’ત સમાધિના માગ એકજ છે. મેાહના ત્યાગ! આ મેાહના ત્યાગ જન્મે છે, આત્માની એકલતાના જ્ઞાનમાંથી.’ સુમતિએ આ ઉપદેશને પોતાના હૈયાની દાબડીમાં ઝીલ્યું. એના વિચાર કરતી, એને જીવનમાં વણવા મથતી, એ ઘેર આવી, ત્યાં એકાએક સમાચાર મળ્યો :
“ એના નહાવા ગયેલા અને દીકરા ડૂબી મર્યો છે. પહેલા એક નહાવા પડયો, પણ એ તે કીચડમાં ખૂંચતા જણાયા. એને કાઢવા ખીજો ગયા, પણ એ ખૂંચતા છેકરા ખીજાને ખાઝયો અને અને ડૂબ્યા.”
જુવાનજોધ એ દિકરા જાય તેા કઈ માતાનુ હૈયું શોકમાં ન ડૂબે ? સુમતિના હૈયાના કટકે કટઢ્ઢા થવા લાગ્યા. એ શોકના ઝ’ઝાવાતમાં ઘેરાઈ ગઈ, એને મૂર્છા આવી, અને એ ધરતી પર ઢળી પડી. થોડી વારે એ મૂર્છા ઊતરતાં એનાં હૈયા પર જ્ઞાનવચના આવવા લાગ્યાં.
