________________
આદર્શ શિક્ષક
૨૧૯ એ જ પાયાની કેળવણી.
અંગ્રેજી કેળવણી તે વેલ જેવી છે, તેને ઝાડને ટેકો જોઈએ, પરંતુ બુનિયાદી કેળવણી તે વડના ઝાડ જેવી છે. તેને ટેકાની જરૂર નથી, તે અન્યને છાંયડે આપે છે, પક્ષીઓ તથા માનને વિશ્રામ આપે છે.
આત્માની જરૂરિયાત જેમ જ્ઞાન, સંયમ અને તપ છે, તેમ આપણા જીવનની મુખ્ય જરૂરિયાત ત્રણ છેઃ અન્ન, વસ્ત્ર અને એટલે. એ સિવાય તમામ જરૂરિયાત વધારાની છે; બજારૂપ છે માટે જીવનમાં જે ખોટી જરૂરિયાત દેખાય છે તેને પિષણ ન આપે; તેને વધારે નહિ. જરૂરિયાત ઘટાડે.
હાતિમતાઈએ એકવાર મિજબાની આપી. તેમાં આખું ગામ આવ્યું પણ એક કઠિયારો ન આવ્યો. સાંજે કયિારો તેને મળે ત્યારે તેને હાતિમતાઈએ પૂછ્યું: “કેમ ભાઈ આખું ગામ જમવા આવ્યું તોય તમે ન આવ્યા?”
' કઠિયારાએ કહ્યું: “જેના બાહુ સલામત છે; તેણે હાતિમતાઈને ત્યાં શું કામ જવું જોઈએ ?”
એ પછી એકવાર હાતિમતાઈને કેઈએ પૂછ્યું : દાતા કોણ?”
' એણે ઉત્તર વાળ્યો: “કઠિયારો. કારણ કે જેને પિતાને માટે બીજાની પાસે હાથ ધરવો પડતું નથી તે જ શ્રેષ્ઠ દાતા. જે માણસને બીજાની વસ્તુ લેવાની જરૂર પડે તે પરાવલંબી છે. જે સ્વાવલંબી છે તે કેઈને લૂંટતે નથી; અને કેઈનીય સ્પૃહા રાખતા નથી. આ પ્રકારનું જીવન જીવનાર ઈની પણ સામે અણનમ મસ્તકે ઊભો રહી શકે છે. સાદું
