________________
આદર્શ શિક્ષક -
૨૨૧
વાતચીત થઈ. તે ભાઇએ કહ્યું : ઈશ્વર કેમ દેખાતા નથી?' આ પ્રશ્ન સાંભળી મને એક ચિન્તકે આપેલા ઉત્તર યાદ આવ્યેા. પછી મેં કહ્યું, ‘તમે આ કાગળ ઉપર ઇશ્વર શબ્દ લખે.” પછી મે' કહ્યુ’: ‘આના ઉપર એક રૂપિયા મૂકે’ અને એણે ખિસ્સામાંથી રૂપિયા કાઢયો અને એના ઉપર મૂકયો. મે' પૂછ્યુ' : હવે ઈશ્વર કયાં છે?' એણે કહ્યું: ઈશ્વર રૂપિયા નીચે દટાઈ ગયા છે.' બસ આ જ વાત છે. ઈશ્વર-પરમાત્મા ધન નીચે દટાઈ ગયા છે. આ જ રીતે પૈસાની નીચે જેમ ભગવાન દખાઈ ગયા તેમ કેળવણી નીચે માણસ દટાઈ ગયા છે. આજ સમાજમાં સૌ કેાઈ પૈસા પાછળ પડયા છે. જેનીપાસે પૈસા વધારે હાય તેને સમાજમાં વધારે માન મળે છે. આવા ધનલેાભી કરતાં પશુ વધારે સારાં. તે પેાતાના જીવન સુધી મૌનપણે સેવા બજાવે છે, અને મર્યા પછી પણ તેનાં ચામડાં, શીંગડાં, હાડકાં વગેરેથી કાંઈક આપતાં જાય છે. માણસનુ` શુ` કામ લાગે છે!
શિક્ષકો આધુનિક ભારતના ઘડવૈયા છેઃ તેના પર સૌએ મીટ માંડી છે. તેની પાસે જે ખાળકે શિક્ષણ કે સંસ્કાર મેળવવા આવે છે તેઆને એવું શિક્ષણ આપવુ જોઈ એ કે શિક્ષણ લેનારને થાય કે જેમ આપણા શિક્ષક, જીવન જીવી ગયા; તેમ અમે પણ અમારું જીવન વિતાવીએ. શિક્ષકે ધૂળમાંથી માનવ મનાવવાના છે.
એક વખતે કેાઈ એ માટીના ઘડાને પૂછ્યુ’, ‘ઘડા, તારી કિ’મત કેટલી ? ’ જવાખ મળ્યા : ‘એ આના.' બસ, એ જ આના ?’ ‘હા, એ આના.’ ઘડા કહેવા લાગ્યા. ‘મારી કિ’મત એ જ આના કેમ છે તે સાંભળે. પ્રથમ હું ઢેકું હતું. ( ઢેકુ
