________________
બાર્સિલોના તરફ
૨૬૫ બે ફાડિયાં થઈ ગયાં. પછી તે ધીમેથી બોલ્યો, “મારી સામે બળવો હું જરા પણ સાંખી નહિ લઉં.”
સૌ આભા બની ગયા.
પછી રૉકે ડૉન કિવોટને પણ બાસિલોનામાં પોતાના એક તવંગર મિત્ર ઉપર ચિઠ્ઠી લખી આપી, તથા ડૉન કિવકસોટ કોણ છે અને શાથી આવે છે, તે બધું તેમાં જણાવ્યું. પણ પછી વિચાર કરીને તેણે એ ચિઠ્ઠી પોતાના એક માણસને વેશ બદલીને પોતાના મિત્રને અગાઉથી પહોંચાડી આવવા આપી અને ડૉન કિવકસોટને તો તેનું સરનામું જ જણાવ્યું.
ડૉન કિવકસોટ બધું મળી ત્રણ દિવસ અને ત્રણ રાત રૉક સાથે રહ્યા. તેઓએ અરસપરસ એકબીજાની જીવન-પદ્ધતિ અને જીવન-આદર્શ વિષે વિચારોની સારી પેઠે આપલે કરી. અલબત્ત, તેઓને આવારનવાર નાસભાગ કરવી પડતી, સ્થિર થઈને બેસવાનું ભાગ્યે જ મળતું, તથા ગાઢ નિદ્રામાં સૂવાનું તો જરા પણ નહિ. સવારે તેઓ દેશના અમુક ભાગમાં હોય, સાંજના બીજા જ ભાગમાં; સાવચેત તો હંમેશ જ! જાસૂસો આવ-જા કરતા જ રહે, તેમ જ પોતાના ખબર-૫ત્રીઓ પણ! રૉક પોતાનાં માણસોથી સૂવાનું તો દૂર જ રાખતો. કારણ કે, તેના માથા માટે એટલી ભારે કિંમત બાસિલોનાના ગવર્નરે જાહેર કરેલી હતી, કે તેની પોતાની ટુકડીનો માણસ જ જ્યારે ફૂટી જાય તેની કલ્પના ન આવે. ટૂંકમાં તેનું જીવન છેક જ અનિશ્ચિત, અવિશ્વાસભર્યું તથા કંગાળ હતું. એક સામાન્ય વેરની લાગણીનો માર્યો તે શક્તિશાળી માણસ આખું જીવન હોડમાં મૂકી બેઠો હતો.
પછી ધીમે ધીમે આગળ વધતાં વધતાં રૉક ડૉન કિવકસોટને રાતને વખતે છેક બાસિલોનાની ખાડી આગળ પહોંચાડીને પાછો ફર્યો.
