Dhyanavichargranth

Author(s): Buddhisagar
Publisher: Atmanand Jain Sabha

Page 9

પ્રસ્તાવના.
ધ્યાન વિચાર ગ્રંથમાં ધ્યાનના વિચારા છે, મનુષ્યે દુર્યાંના ત્યાગ કરવા જોઈએ અને સુધ્યાનના આદર કરવા જોઇએ મનુષ્યમાત્રને સુધ્યાનની આવશ્યક્તા છે. ધ્યાન વિચારમાં જૈન શાસ્ત્રાના આધારે વિચારા જણાવવામાં આવ્યાછે. ધ્યાન કરતાં કરતાં મનની એકાગ્રતા થાય છે, મનનના પણ ધ્યાનમાં સમાવેશ થાય છે. अन्नध्यउसमिएणं सूत्रभ ठाणेणं मोणेणं झाणेणं अध्पाणं वोसिरामि પાઠ આવેછે ધ્યાનવર્ડ અહિરાત્મભાવને ત્યાગ કરૂ છું એ વાકયથી પશુ શ્રાવકોએ તથા સાધુઓએ ધ્યાન કરવુ જોઇએ એમ સિદ્ધ થાય છે. पायच्छितंविणओ वेयावचं तहेब सज्जाओ जाणंउस्सग्गोविअ अपिતોતોદ્દો ॥ || અતિચારની આઠ ગાથામાં પશુ અજ્યન્તરતપમાં ધ્યાનને સ્વીકાયુ" છે, અને ધ્યાનના અતિચારશ ટાળવાનુ કથ્યુ' છે, શ્રીમદ્ હરિભદ્રસૂરિ, શ્રીમદ્ હેમચંદ્રસૂરિ, શ્રીમ ૢ શેવજય ઉપાધ્યાય અને શ્રી આનન્દઘનજી વગેરે સ્વકીય ગ્રન્થમાં ધ્યાનની ઉત્તમતા વર્ણવે છે. શાસ્ત્રાના આધારે કહેવામાં આવે છે કે ધ્યાન વિના મુક્તિ થતી નથી ધ્યાન એ અંતરનું ચારિત્ર છે ધ્યાનરૂપ ચારિત્ર વિના કેવલજ્ઞાન મગદ્રતુ નથી, અયાપશમજ્ઞાનનુ ફળ ધ્યાન છે. તેથી ધ્ધાનની ઉત્તમતા અને દેયતા સ્વતઃ સિદ્ધ થાય છે. આ ગ્રન્થમાં આત ધ્યાન, રાદ્રધ્યાન, ધમયાન અને શુકલ ધ્યાન એ ચાર ધ્યાનનું વર્ણન કરવામાં આવ્યુ છે, અને એ ચાર ધ્યાનના સધવાળી અન્ય ખબતાનુ પણ વિવેચન કરવામાં - ન્યું છે, પ્રથમ લેખક શક્તિની પ્રારભાવસ્થામાં આજથી દશ વર્ષ પૂર્વે આ ગ્રન્થ લખાયો હાવાથી ભાષાની ઉચ્ચતા અને ભાવા સુચનાની સુન્દરતામાં ન્યૂનતા દેખવામાં આવે એ સુસ્પષ્ટ છેતથાપિ રરલભાષાથી ભાવાને ગૃહવામાં કોઈ જાતની ક્લષ્ટતા દેખવામાં