________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાન વિચાર,
જે પૂર્વકૃત, કર્મને વિપાક છે, એવું જે ચિતવન તેને વિપાકવિચય કહે છે.
આ જીવ પર પુદ્દગલમાં રાચતે માચતે સમયે સમયે સાત વા આઠ કમને બાંધે છે, તે કમને બંધ ચાર પ્રકારે છે. પ્રકૃતિબંધ, સ્થિતિ બંધ, રસ બંધ અને પ્રદેશ બંધ એમ ચાર પ્રકારે બંધ છે. તે ચાર પ્રકારે બાંધેલા વિપાકે તારે અવશ્ય જોગવવા પડશે. હસતાં હસતાં જે કર્મ બંધાય છે, તે રેતાં પણ છુટતાં નથી. ખધક કુમાર પરભવમાં છરી વતી કોઠીંબડાની છાલ ઉતારીને રામ્યા, કે અહે મે કેવી ચતુરાઈથી ખાલ ઉતારી, એમ રાચતાં બાંધેલાં કમ અવશ્ય તેમને ભેગવવાં પડ્યાં. મહાવીર સ્વામી જે ચરમ તી. થંકર મહારાજા તેમણે પણ કાનમાં ગવાળે ખીલા માય તે કાહતાં એવી રાડ પાડી કે જેથી ત્રણ ભુવન ગાજી ઉઠયાં, તેમને એવી એવી વેદનાએ ભોગવવી પડી, મરીચીએ જાતિને મદ કર્યો. જેથી મહાવીર સ્વામી નામના ચોવીશમાં તીર્થકર થયા, તે પણ બ્રાહ્મણના કુળમાં ઉપજવું પડયું; માટે હે ચેતન બંધ સમયે ચેતા વિપાકને ઉદય આવે છે, ત્યારે કેમ હર્ષ શેક કરે છે, કર્મના ઉદયથી માતા સ્ત્રી થાય છે, સ્ત્રી માતા થાય છે, પિતા પુત્ર થાય છે અને પુત્ર શત્રુ થાય છે, કેઈ રાજા થઈને કર્મને વિપાક ભગવે છે, કેઈ ચક્રવતિ થઈને કમને વિપાક ભગવે છે, કોઈ ઇંદ્ર ચંદ્ર થઈને કમને વિપાક ભોગવે છે, કોઈ ઢર, જળચર, અને ખેચર થઈને કમને વિપાક ભગવેછે, કોઈ ભેગી થઈને કર્મને વિપાક ભગવે છે કે રેગી થઈને કમને વિપાક ભોગવે છે. શુભ કર્મ બાંધ્યું હોય તે શુભ વિપાક ભગવે છે, તેથી કાંઈ શાતા જીવને થાય છે, અશુભ કર્મ બાંધ્યું હોય તે અશુભ વિપાક દુઃખરૂપ છવ ભોગવે છે. આ ચેતન કર્મને વશ પડ થક દુઃખી થાય છે.
આત્માને જ્ઞાન ગુણ તે જ્ઞાનાવણ્ય કમે દાખે છે. આત્માને સામાન્ય ઉપચોગ રૂપ અનંત દર્શન ગુણ તે દર્શનાવર્ણય કર્યું
For Private And Personal Use Only
