________________
એકસરખું જ જાણે છે. આમ બધા જ દ્રવ્યોની બધી જ પર્યાયો ક્રમબધ્ધ (નિશ્ચિત ક્રમમાં) જ થાય છે. ૧૬) બધા જ દ્રવ્યો પોતાના ઉપાદાનની યોગ્યતાથી પરિણમી રહ્યા છે ત્યારે નિમિત્તની હાજરી હોય છે પણ નિમિત્ત કંઈ કરતું નથી.
બધા જ દ્રવ્યો સમયે સમયે પોતાના ક્ષણિક ઉપાદાન અનુસાર એટલે કે તત્ – સમયની યોગ્યતા પ્રમાણે પરિણમી રહ્યા છે. દરેક કાર્ય (પરિણમન) થવા માટે પાંચ સમવાયની હાજરી જરૂરી છે. એમાં સ્વભાવ, પુરૂષાર્થ, કાળલબ્ધિ અને ભવિતવ્યતા એ ચારે દ્રવ્યની પોતાની જ યોગ્યતા રૂપે છે. જ્યારે નિમિત્ત એ બીજું દ્રવ્ય છે. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું કંઈ કરે નહીં, એ ન્યાયથી પરિણમતા દ્રવ્યમાં નિમિત્ત-દ્રવ્ય અંકિચિત્થર છે (એટલે કે કંઈ કરતું નથી). ૧૭) હવે મને જગતના જીવો પ્રત્યે કોઈ ફરીયાદ નથી.
અત્યાર સુધી મેં જે કંઈ પ્રતિકુળતાઓ અને દુઃખદ અવસ્થાઓ માની. લીધી તેને માટે હું બીજા દ્રવ્યો પર દોષારોપણ કરતો આવ્યો છું. હવે મને સમજાય છે કે જે કંઈ પરિસ્થિતીઓ આવી તે બધી જ મારી પોતાની યોગ્યતા અનુસાર જ હતી. બીજા જીવો કે પરપદાર્થ એમાં જરાપણ કારણભૂત ન હતા. વળી તે તે સમયે તે તે પ્રમાણે જ ઘટનાઓ ઘટવાની હતી, અને તે ઘટનાઓમાં મારી સત્તા હતી જ નહિ. જે કંઈ બન્યું તે વ્યવસ્થિત જ હતું. માટે હવે મને જગતના જીવો પ્રત્યે કોઈ ફરિયાદ નથી. ૧૮) સ્વભાવથી બધા જ જીવો ભગવાન સ્વરૂપ જ છે.
સ્વભાવ દ્રષ્ટિથી (દ્રવ્ય દ્રષ્ટિથી) બધા જ જીવો શુધ્ધ, નિર્મળ પવિત્ર જ છે. ભવિથી માંડીને અભવિ સુધી, નિગોદથી માંડી સિધ્ધ સુધી અને એકેન્દ્રિય થી માંડી પંચેન્દ્રિય સુધી, બધા જીવો સ્વભાવથી પરમાત્મા જ છે. હું-એક જીવદ્રવ્ય સ્વભાવથી પરિપુર્ણ પરમાત્મા છું અને સઘળા જીવો પણ પરિપુર્ણ પરમાત્મા જ છે. સર્વ જીવ છે સિધ્ધ સમ.
ભાવના ભવનાશીની
.૧૨..
