Book Title: Bhavna Bhavnashini Author(s): Kishor Mamaniya Publisher: Kishor MamaniyaPage 12
________________ પારિણામિકભાવ લક્ષણ નિજ પરમાત્મા દ્રવ્ય તે જ હું છું. મારો સ્વજ્ઞાયક મારા સ્વપ્રકાશક જ્ઞાન-સ્વભાવમાં જણાઈ જ રહયો છે. જ્ઞાન જ એને કહેવાય જે જ્ઞાયકને જાણતું પરિણમે. પરંતુ મારા અનાદિ અજ્ઞાનવશ પરને જાણવાના મોહને કારણે જાણનારો જણાઈ રહ્યો હોવા છતાં એમ હું માનતો નથી. બસ, આ મોહનો અભાવ થવાનો પુરુષાર્થ શરૂ થઈ ગયો છે. અને શીધ્ર જ આ મોહનો નાશ કરી હું સ્વરૂપના પ્રત્યક્ષ અનુભવને પામીશ. ૧૩) જગતમાં બધું જ વ્યવસ્થિત છે. વ્યવસ્થિત એટલે૧) વસ્તુની તે તે સમયની જે જે નિશ્વયે પોતાની, પોતામાં, પોતાથી થયેલી સ્થિતિ/અવસ્થા તે જ તેની વ્યવસ્થા છે. ૨) આ વ્યવસ્થા વસ્તુ સ્વરૂપના સનાતન સિધ્ધાંતો ને આધારે વ્યવસ્થિત છે:૧- દ્રવ્યની સ્વતંત્રતા:- પ્રત્યેક દ્રવ્ય પોતાનું અનાદિ-અનંત સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ ટકાવીને પરિણમી રહ્યું છે. આમાં દ્રવ્ય, ગુણ અને પર્યાય ત્રણેની સ્વતંત્રતા સમાય છે. એકએક દ્રવ્ય સ્વયંમાં પરિપૂર્ણ અને પરથી નિરપેક્ષ છે. ૨- ક્રમબધ્ધ પર્યાય - પ્રત્યેક દ્રવ્ય ના પ્રત્યેક ગુણનું પરિણામન સ્વતંત્ર ક્રમનિશ્વિત છેજે દ્રવ્યનું જે ક્ષેત્રે, જે ફાળે, જે ભાવે, જે નિમિત્તથી, સર્વજ્ઞ ભગવાને જોયું છે તેમ, જે પરિણામન થવાનું છે તે દ્રવ્યનું તે ક્ષેત્રે, તે કાળે, તે ભાવે, તે નિમિત્તથી, તે જ પ્રમાણે પરિણમન થાય છે. કેવળ જ્ઞાનમાં બધા જ દ્રવ્યોની ત્રણકાળની પર્યાયો જણાય છે અને અનંત કેવળી ભગવંતો જગતને જેમ છે તેમ યુગપત, એકસામટું, એક સરખું જાણે છે. આમ દ્રવ્યોની બધી જ પર્યાય ક્રમ નિશ્ચિત છે. ૩) ઉપાદાનની યોગ્યતા અને નિમિત્તની સ્વતંત્રતા :- બધા જ દ્રવ્યોનું સમયે સમયે પરિણમન થાય છે. આ પરિણમન તે તે સમયના ક્ષણિક ઉપાદાન અનુસાર એટલે કે તત્ સમયની યોગ્યતા અનુસાર થાય છે. આ યોગ્યતામાં સ્વભાવ, પુરુષાર્થ, કાળલબ્ધિ અને ભવિતવ્યતા એમ ભાવના ભવનાશીની • ૧૦..Page Navigation
1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
