Atmanand Prakash Pustak 103 Ank 02

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ : વર્ષ, અંક ઃ ૨
આ વૈશાખ સુદ ત્રીજ એટલે અક્ષય તૃતીયા પર્વ (૩૦-૪-૨૦૦૬ રવિવારે) છે. આ પવિત્ર દિવસ જૈન ધર્મના વર્ષીતપના તપસ્વીઓ તેર મહિના અને તેર દિવસ સુધી એટલે કે ૪૦૦ દિવસ સુધી એકાંતરે ઉપવાસ ફક્ત ઉકાળેલું પાણી વાપરીને જ તથા બીજા દિવસે બિયાઅણું એટલે કે બે વાર બેસીને જ આહાર વાપરવાના નિયમ હોય છે. જૈન ધર્મમાં વર્ષીતપના પારણા વૈશાખ સુદ ત્રીજ એટલે અખાત્રીજના રોજ ઈશ્વરસ એટલે શેરડીના રસ વડે એકસો આઠ નાના ઘડા ભરીને તપસ્વીઓને રસ પિવડાવીને પારણા કરાવવામાં આવે છે. જૈન શાસનમાં પર્યુષણ એ પ્રભાવક પર્વ છે એ રીતે વર્ષીતપ એ પ્રભાવક તપ તરીકે પ્રસિધ્ધ છે. દાદા આદિશ્વરના પવિત્ર શત્રુંજયના ધામમાં એટલે કે પાલિતાણામાં તથા દિલ્હી પાસે આવેલા હસ્તિનાપુરના તીર્થસ્થાનમાં હજારો જૈન લોકો અખાત્રીજના રોજ ભગવાન આદિનાથનો ઈક્ષુરસથી પ્રક્ષાલ કરીને પછીથી વર્ષીતપના પારણા આ દિવસે કરે છે.
અક્ષય તૃતીયા એટલે કે સુપાત્ર દાનનું સંદેશા વાહક પર્વ જૈન ધર્મના વર્ષીતપના પારણાનો દિવસ
સંકલન આર.ટી.શાહ - વડોદરા
આ વર્ષીતપનો પ્રભવ કેવી રીતે થયો અને તેનો કેટલો પ્રભાવ છે તે વિષે થોડું જાણી લઈએ. યુગોના યુગ પુર્વની વાત છે કે જ્યારે લોકો બાહ્યસંપત્તિથી સમૃધ્ધ હતા એટલું જ નહિ પણ ગુણસંપત્તિથી પણ લોકોના અંતર ખજાના ભરપૂર હતા. ક્રોધ, મોહ, માયા, લોભ આદિ અંતર શત્રુઓનું જોર જ્યારે બહુ ફાવતું ન હતું. ક્ષમા, નમ્રતા, સરળતા, સંતોષ આદિ અંતર મિત્રોને મિત્રતાથી સ્થપાયેલી હેત,પ્રિત અને “વસુધૈવ કુટુંબકુમ' ની ભાવનાનો પ્રભાવ પગલે પગલે જોવા મળતો હતો. આ જમાનામાં લોકો આવી સમૃધ્ધિના પ્રણેતા તરફ આદરપુર્વક પ્રણામ કરતા અને બોલી ઉઠતા કે આ બધો પ્રભાવ
૨
એપ્રિલ - ૨૦૦૬
દાદા આદિનાથનો છે. દાદા આદિનાથે કર્તવ્ય ધર્મ અદા કરી ધર્મરાજા તરીકે લોકોપકાર કરવાની ભૂમિકા રચવા સંયમનો પંથ સ્વીકાર્યો ત્યારના સમયની આ વાત છે.
પ્રભુએ ફાગણ વદ આઠમના દિવસે રાજપાટનો ત્યાગ કરીને સંયમ સ્વીકાર્યો. વિનિતાનગરી માટે આ અભૂતપુર્વ દિવસ હતો. એક વર્ષમાં વર્ષીદાન તરીકે અઢળક ધનની વૃષ્ટિ કરવાવાળા દાદા આદિનાથ સર્વસ્વનો ત્યાગ કરીને જંગલની વાટે ચાલી નીકળેલા. આવા પ્રભુને પ્રજા આશ્ચર્ય અને આઘાતથી અશ્રુભીની આંખે જોવાય ત્યાં સુધી જોતી રહી હતી. પ્રભુ સર્વસ્વનો ત્યાગ કરીને ગામ-નગરોમાં વિહરવા માંડયા. દાન શું ચીજ છે? આ વાત લોકો માટે કલ્પના બહારની વાત હતી કારણકે કોઈ યાચક હતો . નહી, યાચક વિના દાનની વાત કોણ સમજે? જેથી ભિક્ષાકાજે પોતાના આંગણે પધારતા પ્રભુ સમક્ષ સુવર્ણ અને સમૃદ્ધિ જેવી ચીજો તેમની પાસે ધરતા પરંતુ પ્રભુએ આ બધું ત્યજી દીધેલ હોવાથી નજર નાખ્યા વગર આગળ વધતાં જતા. આવું એક વાર જ નહીં પણ દિવસો સુધી બન્યા કર્યું અને આનો ક્રમ ચાલતો જ રહ્યો.
ન આહાર ! ન પાણી ! છતાં પ્રભુના મુખ ઉપર પ્રસન્નતા જાણી સહસ્ત્રદલ વિકસતી ચાલી. આવા નિરાહારી પ્રભુની વિહારયાત્રા દિવસો, પખવાડિયા અને મહિના વટાવીને વર્ષની અવધિથી પણ વધવા માંડી. પ્રજાનું દુ:ખ પણ વધવા માંડયું કે આપણે કેવા અજ્ઞાન કે દાદાને ખપતી ચીજની ભાળ પણ મેળવી શકતા નથી અને પ્રભુ સમક્ષ જે કંઈ ચીજો ધરીએ છીએ એ લીધા વિના પ્રભુ આગળ વધતાં જાય છે.