Atmanand Prakash Pustak 089 Ank 01 02

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

SS SS SS SS
A B
યુન્સર્ગ-તપનું વિરાટ રૂ૫ %
wwww wwww
*gggage
: મૂળ લેખક :
: અનુવાદક : પૂ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિશ્વરજી મ. સા.
ડે, કુમારપાળ દેસાઈ આભ્યન્તર તપને છઠ્ઠો ભેદ છે ન્યુસર્ગ. કહીને ક્ષણ માત્રમાં છ વસ્ત્રની માફક અથવા આ ખ્યત્સર્ગ-તપ અત્યંત કઠિન તપ છે. માતા તો સર્ષ જેમ કાળી છાંડે છે તે રીતે છી પિતાના પુત્રને માટે ભૂખ, તરસ કે ઠંડી-ગમી દેવું તે વ્યુત્સર્ગ છે. સહન કરી લે, પરંતુ એની પાછળ એનું વાત્સલ્યને રહેલું હોય છે. આને તપની કેટિમાં મૂકી શકાય માત્ર કઈ ચીજવરને છેડવી તેનું નામ નહીં. એક વેપારી ધનપ્રાપ્તિ માટે કેટલીયે રાત્રિના ન્યુન્સર્ગ નથી કેઈ પણ ચીજને છોડવી તેનું નામ ઉજાગરા વેઠે. એક રાજા પિતાના રાજ્ય વિસ્તાર વ્યુત્સર્ગ હોત તે મનુષ્ય શરીર મળ, મુત્ર, મેલા માટે પ્રાણની આહુતિ આપે અથવા તે કોઈ આદિ મલિન વસ્તુઓને ઉત્સગ કરે છે તેને પણ કામી પુરૂષ પિતાની પ્રેમિકાની પાછળ પાગલ બ્યુલ્સગ કહેવું જોઈએ. સહેલી ચીજો ફેંકી દેવી થઈને પત ગિયાની માફક કામ-વાસનાની આગમાં કે મકાનમાંથી કચરો કાઢો તે પણ વ્યુત્સર્ગ પિતાના પ્રાગનું બલિદાન આપી દે આ બધાને કહેવાય. હકીકતમાં આ વિશેષ ઉત્સર્ગ અર્થાત તપ એ માટે કહેવાય નહીં, કારણ કે એની પાછળ મમત્વથી રાહત કે કષાય-વિજય સહિતનું ઉત્સર્ગ
ગ, આ સક્તિ કે મહ રહેલા હોય છે. મોહાંધ નથી. માત્ર અને નિરુપયોગી માનીને ફેંકી દેવામાં બલે માનવી પિતાનું શરીર, સંપત્તિ, જમીન આવે છે, જે તમને એમ ખ્યાલ આવે કે આ જાયદાદ, પતાના સગાવહાલા, પુત્ર અને પત્નીને મળમૂત્રમાંથી સેને જેવું ખાતર તૈયાર થઈ શકે પણ એક ક્ષણમાં તજી દે છે. પણ આને તપ તેમ છે અને એ ખાતર ખેતરમાં નાખવાથી ચાર કહેવાય નહી.
ગણું અનાજ ઉગાડી શકાને છે તે તમે એને તપની પાછળ એક નિશ્ચિત ઉદ્દેશ અને
મમતાપૂર્વક સ ગ્રહીત કરી રાખશો. વિશુદ્ધ ભાવમાં હોય છે. એમાં રાગ, મોહ, પિતાના પરિવારને માટે સુખ સુવિધાનો ત્યાગ આસક્તિ, સ્વાર્થ, કામના કે યશની લિસાને કેઈ કરે તે પણ ઉત્સગ કહેવાય નહી, દેશની રક્ષા અવકાશ હોતે નથી, આ બધાને પાર કરીને માટે, સામાજિક સંકટના નિવારણ માટે, વિશ્વના શરીર અને શરીર સંબંધી જડ અને ચેતન વરતુ પ્રાણીઓના દુ:ખે દૂર કરવા માટે નિઃરવાર્થ ભાવે એનું મમત્વ તજવું', સમય આવે “મમ” જો પિતાનું શરીર, સંઘ, સુખસામગ્રી, કષાય, કહીને અથવા તે જ્ઞાન “નિર’ (પિતાની ભેજનપાણી, સંસાર વગેરે છોડવામાં આવે તે તે મનાતી અને ગણાતી ચી ને ખુલ્સગ કરું છું) વ્યુત્સર્ગ કહેવાય છે. ઇસ્લામ ધર્મમાં આજે
નવે-ડસે -૯૧]