Book Title: Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 05 06
Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ન મહાવીરનો ધર્મઃ ક્રાતિનો ધર્મ છે 基本法步法步步步步步法步步学生
લે. ડે. શ્રી કુમારપાળ દેસાઈ ભગવાન મહાવીરના એ સંદેશનો વિચાર હતું પણ હવે પંડિત કહે તે શાસ્ત્ર અને શાસ્ત્ર કરીએ તે પહેલાં એમણે કરેલી કાંતિને જોઈએ, કહે તે પ્રમાણે, એમ માનવાનું રહ્યું નહિ. મહાએમણે શાસ્ત્રોને આમજનતા માટે ખુલ્લો મૂક્યાં. વીરને ઉપદેશ સહુને સમજાય અને બધાને માટે એ જમાનામાં આવી જ્ઞાનવાર્તા દેવગિરા સંસ્કૃત આત્મકલ્યાણનાં દ્વાર ખુલ્લાં થયાં. ભાષામાં થતી હતી. સામાન્ય લકે એ સમજી
ભગવાન મહાવીરે સ્ત્રીને સ્વતંત્રતા બક્ષવા શકતાં નહિ અને એમાં જ એની મહત્તા લેખાતી.
માટે બે મહાન સુધારા કર્યા એક તે વ્રતમાં બ્રા. સમજાય એ તે સામાન્ય વિદ્યા કહેવાય, ને સમ. ચયને સ્થાન આપ્યું અને બીજું સ્ત્રી સંન્યાસીની જાય એ જ મહાન વિદ્યા દેખાય. એ ભ્રમ સર્વત્ર
થઈ દીક્ષિત થાય તે સર્વ બંધનોમાંથી મુક્ત બને વ્યાપેલો હતે. ધર્મ, કર્મ અને તત્વની ચર્ચા
' એમ કહ્યું. જાતિ અને વર્ણના મહત્વને કાઢી નાખ્યું લેકભાષામાં કરવી એ હીનકર્મ લેખાતુ. લેક
છે અને ચારિત્ર્યની મહત્તા સ્થાપી. એમણે કહ્યું, ભાષામાં બેલનારને કેઈ સાંભળતું નહિ અને શિષ્ટ લેખતું નહિ. એનું કોઈ સન્માન કરતું નહિ રમુખr fમ દેg, મુળr હે ઉત્તમ કેટલાક કહેતા કે આવી ઉચ્ચ વાતે કઈ જનપદની યR મુળા હૈ, યુકો દારૂ મુખT | ભાષામાં સારી લાગે ? ઊંચી વાત માટે ભાષા પણ ( કર્મથી બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય વૈશ્ય અને શુદ્ર ઊંચી અને અઘરી, ભારેખમ હોવી જોઈ એ
થવાય છે.) લોકભાષો અને નારી સન્માન આમ એમણે શુદ્રોને ગુલામીના અંધકારભગવાન મહાવીરે પહેલે પગલે ભાષાની કાતિ માંથી બહાર કાઢયા અને પશુતામાંથી પ્રભુતા કરી એમણે કહ્યું જ્ઞાન માત્ર જ્ઞાની માટે નથી, આપી. કઈ પણ વર્ણનો સ્ત્રી-પુરુષ ધર્મ સ્વીકારી સામાન્ય માનવી માટે પણ છે. સામાન્ય લેકે શકે છે તેમ કહ્યું. હકીકતમાં એમણે શ્રમણને કુળ, સમજે એ રીતે એમની ભાષામાં બોલવું જોઈએ. રૂપ, જાતિ, જ્ઞાન, તપ, શ્રત અને શીલને જરાપણું આથી એમણે એ કાળની મગધ દેશની લોક- ગર્વ ન કરનાર કહ્યો. ભગવાન મહાવીરની આ ભાષા અર્ધમાગધીમાં ઉપદેશ આપ્યોએમાં એક મહાન સામાજિક ક્રાંતિ ગણાય. એમણે સંસાર અને ધર્મનાં ગૂઢ રહસ્યો પ્રગટ કરવા આખીયે પરિસ્થિતિમાં પરિવર્તન આવ્યું. આત્માના માંડ્યાં જીવ શું, અજીવ શું? લેક છે, અ લેક ઊંડાણમાંથી ઉગેલા આ સત્ય વિચારે સમાજમાં શું? આસ્રવસંવર શું, બંધ મોક્ષ શુ ? તિર્યંચ સ્થાયી રૂપ લીધું. ભગવાન મહાવીરે નીડરતા ગતિ શું ? મનુષ્યભવ શું ? એ બધુ લેકભાષામાં અને દઢતાથી પિતાના વિચારો પ્રગટ કર્યા અને કહેવા લાગ્યા. લોકોને પિતાની જબાન અને પિતાની અમુક વર્ગના અસાધારણ પ્રભુત્વ, હિંસાચાર અને ભાષા મળી. પડિતાને ભારે બેજવાળો જ્ઞાનબોધ માનસિક ગુલામીમાંથી લેકેને મુક્તિ અપાવી. તે એમને માટે આંખનું કાજળ ગાલે ઘસ્યા જેવું વર્ણાશ્રમની જડ દીવાલમાં કેદ થયેલા સમાજને
માર્ચ એપ્રીલ-૯૦]
For Private And Personal Use Only
