Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 05 06

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 28

સાચે ધર્મ કોને કહેશે। ? લે, પ્રફુલ્લા આર. વારા બી એડ કોલેજ
સ'સારના બગીચામાં જીવનના ગુલામને સુવા સિત રાખવા સૌન્દર્ય પ્રસાધનેાની માથાકુટમાં આપણે મનુષ્યા દરરોજ સવારમાં આરસીમાં આપણી જાતને જોઇ મલકી જઈ એ છીએ. ઉજળા દાંત અને રૂપાળા ચહેરા જોઈ આપણે માની લઈ એ છીએ કે આજ સાચુ સૌન્દ્રય છે. આપણે વિચારીએ છીએ કે આ રૂપાળા લાગતા ચહેરાને કોઈ ડાઘ લાગ્યા જ નથી. કદાચ ડાઘ લાગ્યા હાય તે પણ આ ડાઘ સાબુથી કાઢી નાખી આપણે શુદ્ધ થઇ ગયાના આત્મસંતાષ લઈ ને ફરીએ છીએ.
માં ઉપર લાગેલા ડાઘને ધોવા માટેના અનેક પ્રસાધના પ્રાપ્ય છે. ચહેરાના બાહ્ય સૌન્દર્યને જોવા માટે અસ`ખ્ય આરસીએ મળશે, પરંતુ એકાદ ક્ષણ માટે વિચારીએ તે કેટકેટલા પ્રશ્નો આપણી સામે વિંટળાયેલા માલુમ પડશે
આ ડાઘને સાફ કરવા શેની જરૂર છે ? ઉપ રથી રૂપાળા દેખાતા ચહેરા ઉપર અસત્ય, અસ યમ અને અનીતિના કેટલા અપવિત્ર ડાઘ લાગેલાં છે અંતરના રૂપ અને પવિત્રતાને જાળવવા આજે ધર્માંની જરૂર છે.
ધર્મ માનવના જીવનને તેજસ્વી બનાવે છે. ધર્મ' જીવનમાં સ`સ્કારના પ્રાણ ફૂંકે છે. આપણને વિચાર આવે છે કે ધર્માં જીવનમાં વ્યાપક છે તે ધર્મ કયાં છે ? ધર્માં કેવા છે ? ધર્મી કેમ દેખાતા નથી ? ભૂખ લાગે ત્યારે ધર્મ ખવાતા નથી કે તરસ લાગે ત્યારે ધ માટે ઉપયેગી નથી. જો ધમ દેવા પેટે કામ ન લાગે તે તેવા ધર્મનું મહત્ત્વ શુ' ? ધર્માએ ઝાડના મૂળિયાં જેવા છે ? જે રીતે મૂળ જમીનમાં દટાયેલાં રહે છે. છતાં ઝાડને ટકા
પીવા
૯૨ |
વવા ઉપયોગી છે. તે રીતે ધમ જીવનને ટકાવે છે. વ્રુક્ષા ફળે છે, ખીલે છે અને મીઠાં ફળ આપે છે. તેના આધાર મૂળિયાં છે તે રીતે જીવનની સમૃદ્ધિના સાચા આધાર ધર્મ છે.
તા હવે સાચા ધમ કર્યા ? ક્રિયાકાંડા અને અન્ય વિધિઓનુ મહત્ત્વ હેાય તે ? જે ધ મનમાં અશાંતિ ઊત્પન્ન કરે અને માનવતાથી દૂર લઇ જાય છે તે ધમ` ?
આરસી દ્વારા શરીરનુ` સૌન્દર્યું દેખાશે પરંતુ આત્માનું સૌન્દર્યું એમાં જોઇ શકાશે ? આત્માનાણાને
ડાઘને સેવા માટે કેાઈ આરસી મળશે ખરી ?
જૈન ધર્મમાં ધના-એટલે કે સાચા ધર્મના લક્ષણે આ પ્રમાણે ગણાવ્યાછે,
જે ધમ મૈત્રીના ભાવ જગાડે તે સાચા ધમ જે મનુષ્યના હૃદયમાં સાચા ધર્મના અંકુર ફૂટયા હાય તેને આખુ વિશ્વ મિત્રેાથા ભરેલું લાગે તેની વાણીમાં મૈત્રીભાવનું અખૂટ ઝરણું વહેતુ હાય છે.
સાચા ધર્મ'નુ' ખીજુ લક્ષણ છે કરૂણા, સત્તા અંતે ઘમ'ડમાં ચૂર ખનેલા આત્માના હૃદયમાં કર્
ભાવ પ્રગટતા નથી. તેવા આત્મા પ્રત્યે જેના હૃદયમાં કરૂણા પ્રગટે તે સાચા ધભાવનાવાળી વ્યકિત ગણી શકાય ભગવાન મહાવીરની કરૂણામય ષ્ટિથી કાણુ અજાણ છે ?
જે વ્યકિત જગતના દુ:ખે દુ:ખી હાય તે જ વ્યક્તિ ધર્મના માગે છે તેમ કહી શકાય. કર્તવ્યનિષ્ઠા, દયા, પ્રેમ અને સમર્પણના ભાવમાં સાચા ધર્મ સમાયેલે છે,
સાચા ધર્મની સીડી ચડવા માટે ઉપર જણા વેલાં પગથિયા ચઢવા પડશે, આત્મનિરીક્ષણ અને આત્મચિંતન કરવુ' પડશે જીવનની આરસીમાં શુદ્ધ પ્રતિબિંબ મેળવવા માટે બાહ્ય નહિ પણ આત્માનુ જરૂરી છે. અહમને આગાળીને કનિષ્ઠ બનવામાં સાચા ધર્મ સમાયેલા છે. જ્ઞાની પુરુષાએ આ માટે ભવ્ય પુરુષાર્થ કર્યો છે. આપણું પણ તેના રસ્તે ચાલીએ. જૈન' જયતિ શાસનમ્
સૌ
આત્માનં દ પ્રકાશ