Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 05 06

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 15

સાહજિક અને પ્રસન્ન સંયમ ચેાથું મહાવત તે બ્રહ્મચર્યાં. ભગવાન મહાવીરે
શ્રી પાર્શ્વનાથના ચાર યામમાં પાંચમા બ્રહ્મચર્ય
યામ ઉમેરીને એનુ... આગવું મહત્ત્વ પ્રગટ કર્યુ એમણે કહ્યું કે સ્વ”માં અને આ લેકમાં જે કાંઇ શારીરિક કે માનસિક દુઃખ છે તે બધા કામભાગે ની લાલચમાંથી પેદા થયેલાં છે. કારણ કે ભાગે ભાગ અંતે તા દુઃખદાયી છે. નદી વહેતી હોય પણ એને બે કાંઠા જોઈ એ તે રીતે જીવનપ્રવાહને વહેવા
માટે સયમ જોઇએ. આ સયમ સ્વેચ્છાએ સ્વીકા
રવામાં આવે ત। સ્વસ્થતા અને પ્રસન્નતા અપે છે આથી જ ભગવાન મહાવીરે કહ્યું કે, ‘તું
પાતે જ પેાતાની જાતના નિગ્રહ કર.
આત્માનું
દમન કર, વાસના, તૃષ્ણા અને કામભાગેામાં જીવ નારી અંતે તે। દી ́કાળ સુધી દુ:ખ પામે છે
એમણે કહ્યુ દુરાચારમાં પ્રવૃત્ત આત્મા જેટલખીન્તને પેાતાનું અનિષ્ટ કરે છે તેટલુ' તેા ગળુ કાપવાવાળા દુશ્મન પણ કરતા નથી. આથી સુખ, શાંતિ અને સમાધિનું મૂળ કારણુ સાહજિક અને પ્રસન્નતાપુ ક
સ્વીકારેલા સયમ છે
અપરિગ્રહ અને પરમ આનંદ
માર્ચ-એપ્રીલ-૯૦
પાંચમું મહાવત છે અપરિગ્રહનુ પરિગ્રહ એ પાપનું મૂળ છે. માત્ર કોઇ વસ્તુની પ્રાપ્તિ કે સંગ્રહ એ જ પરિગ્રહ નથી, પરંતુ કોઇ વસ્તુ માટેની મૂર્છા અને આસકિત એ પણ પરિગ્રહ છે અને આસકિત એ પાંચેય પાપાની જડ છે. આજે આ પરિગ્રહ એ હિંસા, અસત્ય, ચારી, મૈથુન આપણે જોઇએ છીએ કે વમાન જગતની અસીમ યાતનાઓનું મુખ્ય કારણ માનવીની મહેકેલી પિરગ્રહવૃત્તિ છે માણસ એમ માને છે કે પરિગ્રહથી સુખ મળે છે પરંતુ હકીકતમાં પરિગ્રહ જ એના દુ:ખનુ અને બંધનનુ કારણ બને છે. માનવીને બાહ્ય વસ્તુઓને ગુલામ બનાવે છે. આથી ભગવાન મહાવીર કહે છે કે જેમ ભમા પુષ્પમાંથી રસ ચૂમશે. પરંતુ પુષ્પના નાશ કરતા નથી, એ જ રીતે શ્રેયાથી મનુષ્ય પેાતાની વ્યવહારિક પ્રવૃિત્તમાં
એછામાં ઓછા કલેશ કે પીડા આપે છે.
આમ પાંચ યામનુ' નિરુપણ કરીને ભગવાન મહાવીર કહે છે,
જેએ આ રીતે જીવશે, તેઓ જેમ વાયુ ભડભડ સળગતી જ્વાલાઓને એળગી જાય છે, તેમ એવા આદશ માનવી પણ સ`સારની જવલાઆને આળગી, પરમ આનદના ભાગી થશે.’
斑
કરૂણામૂતી મહાવીર પરમાત્માની
અ મૃ ત વા ણી
બધા પ્રાણીઓને પેાતાનુ જીવન પ્રિય છે, બધાને સુખ અનુકૂળ લાગે છે, બધા વેા લાંબા જીવનની કામના કરે છે, બધાને પેાતાનુ જીવન પ્રિય લાગે છે, આ સમજીને કોઇપણ જીવની હિંસા ન કરવી જોઇએ કોઈ જીવને ત્રાસ ન આપવા જોઇએ, ક્રાઇ જીવતરફ વેર અને વિરોધ રાખવા ન જોઇએ, અધા જીવે। તરફ મૈત્રી ભાવ રાખવા એઇએ.
{ ૭૯