Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 03

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 3

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
માનતંત્રી : શ્રી કાન્તિલાલ જે. દોશી એમ. એ. માન સહતંત્રી : પ્રફુલ્લા રસિકલાલ વોરા એમ.એ., એમ.એડ.
વર્ષ : ૮૭]
વિ. સં. : ૨૦૪૬: પિષ-જાન્યુઆરી-'૯૦
[ અંક : ૩
સુશાસ્ત્રોની ઉપકારતા
': ******* *
** **
*
*
*
*
*
– ૧૦ પૂ. પં, ભદ્રકવિજયજી
હwww માણસને સ્વભાવ જિજ્ઞાસુ પણ છે અને શ્રદ્ધાળુ પણ છે.
જિજ્ઞાસા વિશાળતામાં લઈ જાય છે અને શ્રદ્ધા મક્કમપણું સમપે છે. પરંતુ એ બંનની સાથે જે આસુરી વૃત્તિ ભળે, તો એ છે સત્યમાં પૂર્ણ સત્ય જેવાની ફરજ પાડે છે. તેમાંથી સાચાખોટા અને ચઢતા -ઉતરતાના ભેદો પડે છે, જે અનિષ્ટ છે.
સત્ય એક અને અખંડ હોવા છતાં તેને આવિર્ભાવ, તેનું ભાન કાળક્રમથી અને પ્રકાર ભેદથી જ થાય છે.
પ્રવક પ્રતીતિ આંશિક હોય છે. તેને પૂર્ણતાનું નામ આપવામાં આવે, તો તે અસત્ય છે.
ધર્મશાએ અખંડ સત્યની દેશ, કાળ, પુરૂષ, પ્રકૃત્તિભેદ પ્રમાણે જુદી જુદી બાજુઓને રજૂ કરતા મણકાઓ છે. એ વાતને સમજવાથી આપણે આપણું પિતાની વાતને વળગી રહેવા છતાં બીજાને અન્યાય કરનારા નહિ બનીએ અને તેમ કરી બીજાને પણ અન્યાયમાં ઉતરવાની પરિસ્થિતીમાંથી બચાવી શકીશું.
સત્યને વફાદાર રહેવા જરૂરી એ છે કે તેની હોય તેથી વધારે કિંમત આંકી અંધશ્રદ્ધા ન ખીલવવી અને ઓછી કિંમત આંકી અશ્રદ્ધા-નાસ્તિકતા ન દાખવવી.
શાસ્ત્ર શબ્દમાં ‘શાસૂટ ધાતુ વિષયને સમજાવનાર અને “ત્ર' ધાતુ ત્રાણુ રક્ષણ કરનાર છે. રક્ષણ યથાર્થતાથી થાય છે. અને શિખામણ વિષયને વિસ્તારવાથી થાય છે.
એ રીતે શાસ્ત્ર” શબ્દ જ જિજ્ઞાસા અને શ્રદ્ધા એ બે ગુણને પુષ્ટ કરવા માટે છે.
અંશ સત્યનાં આવિર્ભાવની દષ્ટિએ બધાં શાો છે, પૂર્ણ સત્યના આવિભાવની દષ્ટિએ નહિ. અને અનુભવના સામર્થ્ય વેગના આવિર્ભાવની દષ્ટિએ બેમાંથી કાંઈ જ નથી.
સુવિકસિત શ્રદ્ધા મેઘાવંતને આ વાત તરત જ સમજાય તેવી છે. અંશની પ્રતીતિ કરાવીને પૂર્ણમાં લઈ જનાર હોઈને સુશા સદા ઉપકારક રહ્યાં છે, સ્વાધ્યાયનાં વિષયભૂત ઠર્યા છે તે કદી ભૂલવા જેવું નથી.