Atmanand Prakash Pustak 087 Ank 03

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 11

!
નજીને ભાજન શરૂ કરવાની આજ્ઞા કરી. પ્રધાનને તે ભાજન પદાર્થાંમાં શુ' વાદ આવે ? કારણ કે જીવનનું એ અતિમ ભેાજન હતુ, અને ભેાજન ખાદ તેા તુરત મરણને શરણ થવાનું હતું. છતાં જનક રાજાએ પ્રધાનને પૂછ્યું : બેલા પ્રધાનજી આજની રસોઇને સ્વાદ કેવા લાગે છે ? અધા મહેમાના પ્રધાન શુ જવાબ આપે છે એ સાંભળવા આતુર હતા, ત્યાં તા પ્રધાનજીએ કહ્યું': સાચુ· પૂઠા તા નામદાર ! આ ભેાજન મને ઝેર જેવું લાગે છે, મારૂ'ચિત્ત ભાજન પદાર્થો કે તેના સ્વાદમાં નથી. પણ ઘડી બે ઘડી બાદ આવવાના મૃત્યુ માં ચાટેલુ છે.
મુખ્યપ્રધાનના આ દુઃખના પડધે બધા મહેમાનાનાં માઢાં પર જોઈ શકાતા હતા. જનક રાજાના આવાં વિચિત્ર પગલાં પાછળ રહેલાં ગૂઢ રહસ્યની કોઇને જાણ ન હતી. જનક વિદેહી પ્રધાનના ઉત્તર સાંભળી જમતાં જમતાં તરત ઉભા થયા અને બધા મહેમાનાને ઉદ્દેશી મેલ્યા : સજ્જને ! થોડા દિવસે પહેલાં પ્રધાનજીએ લેાકા મને ભેગા ભાગવતાં છતાં વિદેહી તરીકે કેમ ઓળખે છે ? એવે પ્રશ્ન પૂછ્યા હતા, અને તેમના એ પ્રશ્નના ઉત્તર તા હમણાં જ તેમણે આપેલા જવાબમાંથી મળી જાય છે, છતાં વધુ સ્પષ્ટ કરવા ખાતર કહું કે આપણા પ્રધાનજીને ઘડી એ ઘડી પછી મૃત્યુ થશે એમ
ભાજન પદાર્થ માંથી રસ ઉડી ગયે તેમ જીત્રન ટાણુભાર છે એમ સમજી મૃત્યુને હરહ ંમેશ ું મારી સામે રાખી માત્ર કતવ્ય પાલન અથે આ જગામાં રહુ છું, એટલે એ ભૂંગામાં મારૂ ચિત્ત નથી, અને અલિપ્તભાવે ભેગા ભેગવું છું તેથી જ લોકો મને વિદેહી તરીકે એળખે છે. પ્રધાનજીને શૂળીએ ચઢાવવાની જાહેરાત તા માત્ર આ પ્રશ્નને ઉત્તર સમજાવવા અર્થે કરી હતી, કારણ કે આમ કર્યા સિવાય આ પ્રશ્નના ઉત્તર સમજી શકાય તેમ ન હતું.
ભાગે ભેગવતાં જનકરાજાની માફક જે અલિપ્ત ભાવે રહી શકે, તે અપિ ગ્રહી છે, કારણ કે માં મૂર્છાના અભાવ છે. આજ રીતે, સ સારના ભેગાના ત્યાગ કરી યેગીની માફક ધ્યાન મગ્ન રહેવા છતાં મેહ અને રાગમાં લપટાઈ જવાય છે, તેના રાજર્ષિં પ્રસન્નચદ્રના દાખલા પણ જૈન શાસ્ત્રામાં સુપ્રસિદ્ધ છે.
શબ્દ, રૂપ, ગધ, રસ અને સ્પર્શ આ પાંચે ઇન્દ્રિયોના વિષય છે, અને તેના સબંધ માનવીના મનની સાથે છે જે મનુષ્ય રાગ કે દ્વેષને આધીન થયા સિવાય આ વિષયેા વચ્ચે અલિપ્ત ભાવે રહી શકે તે શેક રહિત જીવન જીવી શકે છે; અનેઆવે માનવ, કમળ પત્ર જેમ જળથી લપાતું નથી, તેમ આ ઞ'સારની વચ્ચે રહેવા છતાં દુ:ખાની પર પરાથી લેપાતા નથી.
જાણીને સસાર-ચક્ર
સંસારમાં સુખ-દુ.ખનું ચાલતું યુદ્ધ એ આપણા જીવનની સતત ચાલતી પ્રક્રિયા છે માનવ-જીવનનું એ અવિભાજય અંગ છે. જન્મના સ્વીકાર કરીને આપણે જેમ મૃત્યુને અવગણી શકતા નથી તેમ સુખના સ્વીકાર કરીને દુઃખને અવગણી
શકર્તા નથી.
સુખ અને દુ:ખ, પુણ્ય અને પાપ, સત્ય અને અસત્ય, ગતિ અને સ્થિતિ ઇત્યાદિ ચઢ્ઢામાં જ આપણુ' જીવન વહેતુ હાય છે.
જીવનના આ ચક્રાના આપણે પરિચય કેળવીએ અને એમને બરાબર ઓળખી લઈ એ તા સાચી શાંતિ મેળવવામાં એ મદદરૂપ થશે,
જાન્યુઆારી— ૯૦
[૪૫